Bornova Küçükpark’tan Hikmet Kumak ile Nevzat Karagülle çocukluktan arkadaşlarım…
Biri Karşıyaka ve yazın Çeşme’de, diğeri de Aliağa ve Foça’da birçok Bornovalı gibi…
‘Söz sende!’ der gibi ‘Kalem sende!’ diyerek ‘İzmir’in ilklerinin olduğu Bornova’dan sık söz etmemi’ istediler.
Ben de Bornova ile ilgili bir haberi görünce hemen kaleci gibi üzerine atlıyorum.
Bornovalılardan söz etmemi istediler.
Bir zamanlar Altınordu’nun efsane başkanlarından Candoğan Sakaoğlu gibi…
Ünlü ve tanınmışları yazmaya kalksam herhalde ciltler dolar.
Şimdi konuya gireyim, yurtdışından da ziyaretçisi olan Bornova’daki Arkaslar’ın ‘Denizcilik Müzesi’ne
1862 Amerika İç Savaşı’nda Lincoln Muhabere gemisi olarak kullanılan nehir gemisi ‘River Queen’, Çanakkale harekatının kaderini değiştiren ve dünyanın en ünlü mayın gemisi ‘Nusret’, Jules Verne’nin ‘Denizler Altında Yirmi Bin Fersah’ eserinde yer alan hayal ürünü denizaltı ‘Nautilus’ ve Kuzey Atlantik'in buzlu sularında yaşanan deniz faciasıyla ilk seferinde batan ‘RMS Titanic’ aynı sularda hiçbir zaman bir araya gelmedi ama onlara ait gemi parçaları, maketler ve usta ressamların tablolarıyla aynı müzede Bornova’da buluştu.
*- 30 YILDA BİRİKENLER
Bu ünlü müzeyi son olarak ele alanlar ise Soner Kızılkaya ile Oğulcan Bakiler olmuş…
İzmir’in Bornova ilçesindeki Arkas Deniz Tarihi Merkezi, milattan önce 3000 yılından 21’inci yüzyıla kadar uzanan dönemin denizcilik tarihi sürecini, 151 gemi maketi, 121 parça gemi antikası ve 112 adet deniz temalı resimle ziyaretçilerine yaşatıyor.
Arkas Holding Yönetim Kurulu Başkanı Lucien Arkas’ın 30 yılı aşkın süredir büyük bir titizlikle bir araya getirdiği tablolar ve gemi antikalarından oluşan geniş koleksiyonu adeta denizcilik tarihinde bir zaman yolculuğu vaat ediyor.
*- ÜÇ KATTAN OLUŞUYOR
Üç kattan oluşan Bornova’daki Arkas Deniz Tarihi Merkezi’nin giriş katında ziyaretçileri dolaplı pusulasıyla dev bir dümen takımı karşılıyor. Aynı katta Bandırma Vapuru, Savarona Yatı gibi Türk gemi maketlerinin yanı sıra Kristof Kolomb’un kaşif gemilerini de görmek mümkün.
Arkas Deniz Tarihi Merkezi’ndeki eserlerin kronolojik sırayla sergileniyor.
Ziyaretçiler ilk geldiklerinde antik gemiler odasından başlıyorlar.
Bunlar tabii günümüz gemilerine göre çok daha ilkel, çok daha sığ denizlerde, yakın mesafeler arasında ticari amaçla o dönemde inşa edilmiş olan gemilerdi, ‘gemiciklerdi’.
Bunlar genelde eski tasvirlerden yola çıkarak tekrardan yaratıldı.
Antik Yunan, Mısır gemileri, hatta Viking gemileri şu anda sergilenen eserler arasında…
*- ÖNEMLİ YAPITLAR
Ayrıca Amiral Nelson’un yakasında Osmanlı nişanıyla resmedildiği ve Trafalgar Muharabesi’nde vurularak öldüğü anı da dioramaya eşlik eden tablodan görmek mümkün.
Müzedeki gemi maketlerine, tüm salonlarda ünlü Türk ve yabancı ressamların deniz temasını işleyen tabloları eşlik ediyor.
Burada illa denizciliğe çok ilgi duymanız da gerekmiyor.
Çünkü buradaki tablolar da çok önemli.
Gerek Türkiye’den gerekse Avrupa’dan bahriyeyle, denizcilik tarihiyle ilgili önemli yapıtlar vermiş çok önemli deniz ressamları var.
Bizim asker ressamlar kuşağından, İsmail Hakkı, Diyarbakırlı Tahsin, Sami Yetik belli başlı önemli sanatçılarımız.
Onların eserleri de var.
Bunun yanı sıra İngiltere’den, Fransa’dan, Hollanda’dan, Almanya’dan yine deniz ressamı olarak tanınan çok önemli sanatçıların eserleri var. Dolayısıyla güzel sanatlara da ilginiz varsa burada ilginizi çekebilecek çok fazla şey bulabilirsiniz.
Eski pusulalar, radar cihazları, pusula dolabı, gemi çanı gibi gemilere ait pek çok parça da var.
Bunlar da bize gemilerin mekanik işleyişinin eskiden nasıl olduğunu gösteriyor.
Bugün tabii bunlar son derece teknolojik yeni cihazlarla artık yer değiştirdi.
Bunların büyük kısmı artık kullanılmıyor ama yine de denizciliğe ilgi duyan insanlar ‘acaba eskiden bu işler nasıl yapılıyor’ dediğinde onlara ait eserler, parçalar yine görebiliyor.
Örneğin, gemi antikalarının arasında yer alan kol gücüyle hava şişirilerek çalınan ve geçmişte okyanuslarda ‘ben buradayım’ diyen bir gemi kornası, bugün ancak müzenin küçük salonlarını inletiyor.
*- HAKİMİYET İÇİN
Denizcilik, tarih boyunca ekonomik olarak da dünya hakimiyeti açısından da en önemli faaliyet alanlarından bir tanesiydi.
Geçmişte büyük devlet olmak için bugün olduğu gibi ticaret yollarının hakimiyet altında bulundurulması gerekiyordu.
Deniz ticareti demek zaten deniz yollarında hakimiyet demek.
Buradaki eserlerde de baktığımız zaman, gemilerin tarihsel gelişimini izleyebiliyorsunuz.
Yaşanan savaşlarla ilgili veya denizcilikle ilgili önemli orijinal sanat eserleri üzerinden dünyanın denizcilik mirasını, deniz ticaretini ve önemli deniz olaylarını takip etme şansı buluyorsunuz.
*- PARASIZ
Arkas Holding’e ait olan diğer tüm müzeler gibi Arkas Deniz Tarihi Merkezi’nin de ücretsiz olarak gezebiliyorsunuz.
Haftada üç gün (salı, perşembe ve cumartesi günleri) müzede ziyaretçiler ağırlanıyor.