İzmir’de bir süredir gündemde olan Çankaya Katlı Otoparkı’nın geleceğine ilişkin tartışmalara, İzmir Büyükşehir Belediyesi yazılı bir açıklamayla yanıt verdi.
Belediye yetkilileri açıklamalarında, kamuoyunda önerilen “yıkım yerine güçlendirme” seçeneğinin teknik, ekonomik ve mevzuat açısından mümkün olmadığını belirtti.
Açıklamada binanın 6306 sayılı Kanun kapsamında “riskli yapı” olarak tespit edildiği hatırlatıldı ve son bir yıl içinde güçlendirme alternatifine dair çok yönlü bir değerlendirme süreci yürütüldüğü belirtildi.
Teknik raporlar ve mali fizibilite analizleri sonucunda bu seçeneğin sürdürülebilir olmadığı sonucuna varıldığı ifade edildi.
Teknik engeller, işlev kaybı ve yüksek maliyet sözkonusu
Belediye açıklamasında, binanın taşıyıcı sistemine ilişkin mühendislik analizlerine yer verildi. Binadaki kolonların tek doğrultuda sıralanmış olmasının, deprem yüklerinin binada belirli bir hat üzerinde yoğunlaşmasına neden olduğu ve bu durumun rijitlik düzensizliği yarattığı aktarıldı.
Önerilen güçlendirme uygulamasının otopark olarak kullanılan yapının kapasitesini ve işlevselliğini önemli ölçüde azaltacağı, depo ve dükkan gibi bağımsız bölümlerin de bu müdahaleden etkileneceği vurgulandı.
Yapılan mali analizlerde, güçlendirme ve onarım maliyetinin, yeni yapım maliyetinin yüzde 60’ına ulaştığı belirtildi. Bu oranın, Türkiye’de kabul gören yüzde 40’lık ekonomik sınırı aştığı ifade edildi. Büyükşehir belediyesi, yazılı açıklamasında, temel ve zemin iyileştirme çalışmalarının da bu oranı daha da yukarı çekeceğini kaydetti.
Mevzuat ve plan engeli: “Arkeoloji ve Tarih Parkı”
Yalnızca teknik ve ekonomik değil, imar planları açısından da güçlendirme ya da yeniden yapımın mümkün olmadığı belirtildi.
Çankaya Katlı Otoparkı’nın bulunduğu alan, Agora ve çevresini kapsayan koruma amaçlı imar planlarında “Arkeoloji ve Tarih Parkı” olarak tanımlanıyor. Bölgenin bir kısmı 1. ve 3. derece arkeolojik sit alanı içinde yer alıyor.
Bu plan kararları doğrultusunda bölgede katlı otopark yapımının ya da mevcut yapının güçlendirilmesinin plan bütünlüğüyle çeliştiği ifade edildi.
Alternatif ulaşım planı devrede
İzmir Büyükşehir Belediyesi, olası yıkım sonrası ortaya çıkacak otopark ihtiyacının karşılanması için İzmir Ulaşım Ana Planı ve Otopark Eylem Planı kapsamında alternatif çözümler üretildiğini açıkladı.
Bu kapsamda, Kahramanlar ve Eşrefpaşa Katlı Otoparkları arasında yalnızca otopark kullanıcılarına özel bir ring servis hattı kurulması planlanıyor.
Yaklaşık 3 kilometrelik mesafede işletilecek ringin yolculuk süresi 15 dakika olarak öngörülüyor. Ayrıca, bölgedeki diğer otopark alanlarının da sürece dahil edilmesi planlanıyor.
Belediye açıklamasında, bu yönlendirme ve desteklemelerin trafik yoğunluğunu azaltacağı ve otopark alanlarının daha verimli kullanılmasına katkı sağlayacağı belirtildi.
İŞTE AÇIKLAMANIN TAM METNİ:
“Çankaya Katlı Otopark ve Alışveriş Merkezi binası, 6306 sayılı Kanun kapsamında riskli yapı olarak tespit edilmiştir. Kamuoyundan gelen talepler doğrultusunda binanın yıkımı yerine güçlendirme alternatifinin değerlendirilebilmesi amacıyla son bir yıl içinde kapsamlı çalışmalar yürütülmüştür.
Geçen süre içerisinde fizibilite çalışmaları gerçekleştirilmiş, altyapı bilgileri temin edilmiş ve yapının güçlendirilmesi ile ilgili değerlendirmeler yapılmıştır. Bu çalışmalara eş zamanlı olarak Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Ziraat Bankası’nın muvafakatleri temin edilmiş, Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu kararları doğrultusunda gerekli sondaj ve incelemelere ilişkin izin süreçleri tamamlanmış, ilgili Daire Başkanlıkları arasında protokol taslakları ve mali ön onay işlemleri yürütülmüştür.
Yapıya ilişkin son bir yılda yürütülen idari, mali ve teknik işlemler kapsamında, kamu kaynaklarının etkin kullanımı ilkesi doğrultusunda güçlendirme seçeneği yeniden değerlendirilmiştir.
Bu süreçte, performans analizleri, güçlendirme projeleri ve uygulama aşamasına ilişkin fizibilite çalışmaları yapılmış; artan inşaat maliyetleri ve enflasyon koşulları nedeniyle daha önce yapılan mali hesapların güncelliğini yitirdiği belirlenmiştir.
Mühendislik ön incelemelerinde, mevcut taşıyıcı sistemde, binanın kolonlarının aynı yönde (tek doğrultuda) sıralanmış olması, düşey yüklerin ve deprem kuvvetlerinin aktarımında belirli bir hat üzerinde yoğunlaşmasına neden olduğu görülmüştür.
Bu durum yapıda düzensizlik (rijitlik düzensizliği) oluşturmakta ve sistemin genelinde bir zayıflık meydana getirmektedir. Bu nedenle, kolonların mantolanması ve perde ilavesi ile güçlendirebileceği düşünülmüştür. Yapılan ön tasarımda, otopark olarak kullanılan yapının işlevselliği değerlendirilmiş; uygulama sonrası mevcut kapasitenin azalması nedeniyle işletme ve erişim açısından kullanım verimliliğinin düşeceği ve uygulamanın ekonomik olmaktan çıkacağı öngörülmüştür.
Ayrıca, güçlendirme sonrası yapının bodrum ve zemin katındaki depo ve dükkan olarak kullanılan bağımsız bölümlerin de etkileneceği düşünülmüştür.
Bu değerlendirmeler sonucunda, önerilen güçlendirme ve genel onarım maliyetinin yeni yapım maliyetine oranının yaklaşık yüzde 60 seviyesine ulaştığı, ülkemizde geçerli uygulama kriterleri ve Bakanlık görüşlerine göre güçlendirme maliyetinin ekonomik olarak kabul edilebilir sınır olan yüzde 40 oranını geçtiği belirlenmiştir. Ayrıca, yapılması muhtemel temel ve zemin iyileştirme çalışmalarının bu oranı daha da artıracağı öngörülmektedir.
Yapının mevcut durumu, önerilen müdahalelerin yapı bütünlüğü ve kullanım işlevi üzerindeki olumsuz etkileri ile birlikte değerlendirildiğinde, güçlendirme seçeneğinin ekonomik açıdan sürdürülebilir olmadığı ve bu nedenle kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanımı açısından uygun bulunmadığı kanaatine varılmıştır.
Plan kararlarına göre de güçlendirme çalışması mümkün değil!
Çankaya Katlı Otoparkı’nın bulunduğu alan, Agora ve çevresini içeren koruma amaçlı imar planlarında ‘Arkeoloji ve Tarih Parkı’ olarak belirlenmiştir. Agora ve çevresi 1. Derece ve 3. Derece arkeolojik sit alanlarını kapsamaktadır. Bölgenin tarihi ve kültürel mirasını yaşatmak üzere plan bütünlüğü içerisinde kararlar oluşturulmuştur. Bu kapsamda, ‘Arkeoloji ve Tarih Parkı’ olarak belirlenen bölgede yer alan Çankaya Katlı Otoparkı’nın, mevcut plan kararları ve bütünlüğü yönünden yıkılıp yeniden ‘Katlı Otopark’ olarak yapılması mümkün olmamakla birlikte güçlendirme yapılması da plan kararıyla çelişmektedir.
Bu veriler ışığında özetlemek gerekirse;
Sistemsel sorunlar ve taşıdığı riskler itibariyle binanın güçlendirme çalışmasıyla dahi güvenli bir hale getirilmesi mümkün görünmemektedir.
Güçlendirme yapılsa bile yapılan müdahaleler sonrası bina işlevselliğini kaybedecektir.
Güçlendirme maliyetinin yeni yapım maliyetinin yüzde 60 seviyesine ulaşması nedeniyle bu seçenek ekonomik olarak da kabul edilebilir sınırı aşmaktadır.
Tüm bunların ötesinde imar planlarında ‘Arkeoloji ve Tarih Parkı’ olarak belirlenen bu alanda ne güçlendirme ne de yeniden yapım gibi bir faaliyetin söz konusu edilmesi mümkün değildir.
Sonuç olarak;
Çankaya Katlı Otoparkı’nın yıkılması halinde İzmir Ulaşım Ana Planı ve Otopark Eylem Planı’nda öngörülen çözüm, mevcut otoparkların daha verimli kullanılması ve kapasite artırımıdır. Hazırlanan alternatif plan çerçevesinde Kahramanlar Katlı Otoparkı ve Eşrefpaşa Katlı Otoparkı arasında yalnızca otopark kullanıcılarına özel bir ring sistemi kurulması planlanmaktadır.
İki otopark arası mesafe: yaklaşık 3 km, yolculuk süresi 15 dakikadır. Ayrıca Konak Alsancak bölgesinde İzelman AŞ tarafından işletilen otopark alanları yer almakta olup bu süreçte onların da bu iki otopark alanını desteklemek için kullanılması düşünülecektir. Çankaya Otoparkı kullanıcılarının Kahramanlar ve Eşrefpaşa otoparklarına yönlendirilmesi ve ring sistemi kurularak desteklenmesinin İzmir trafiğine olumlu bir etki yaratacağı öngörülmektedir.”
İlginizi çekebilir: Gençlere özel keşif atölyeleri İzmir’de başladı