İzmir, doğal ve tarihi güzellikleri, turizme uygun iklimi, konaklama ve ulaşım altyapısı ile Türkiye’nin en önemli turizm merkezlerinden biri. Ancak, bu potansiyelini tam anlamıyla değerlendirebilmesi için atılması gereken birçok adım bulunuyor. Demokrat Gündem’e konuşan sektör temsilcileri, İzmir’in turizmde hak ettiği yere ulaşması için yapılması gerekenleri ve mevcut durumu değerlendirdi.
İzmir’in turizm potansiyeli ne durumda? Turizmde öncü ve marka şehir olması için neler yapılması gerek? Taraflar, Demokrat Gündem’e konuştu.
Türkiye’nin birçok şehrinde olduğu gibi İzmir turizminde de hedef; potansiyelini artırarak turizmde öncü ve marka bir şehir olmak… İzmir, turizmi açısından Türkiye’nin en önemli değerlerinden biri; ancak daha iyisi için atılması gereken birçok adım var. İzmir turizminin öncü isimleri; kentin turizm potansiyelini artırmak için neler öneriyor? Hâlihazırda son durum ne ve hangi adımların atılması gerekiyor?
DEMOKRAT GÜNDEM- Doğal ve tarihi güzellikleri, turizme uygun iklimi, konaklama ve ulaşım altyapısı ile İzmir, turizm potansiyeli en yüksek illerimizden biri… Tarihten bugüne kadar her zaman turizm ile iç içe bir şehirdi. Peki son yıllarda İzmir turizmi, gerek potansiyeliyle gerek turist sayısı, yatırımları ve hedefleriyle nasıl bir süreçten geçiyor?
MEHMET İŞLER: İZMİR, TURİST SAYISINDA 2 MİLYON ÇAPASINA TAKILMIŞ
İzmir’in önceki yıllarda iki buçuk milyon turist ile umutları yeşerttiğini ifade eden Ege Turistik İşletmeler ve Konaklamalar Birliği (ETİK) Başkanı Mehmet İşler, Demokrat Gündem’e verdiği demeçte, “En iyi zamanımız, 2 milyon 500 bin turist ile Aziz Kocaoğlu’nun İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı dönemindeydi. Geçtiğimiz beş yılda bunun gerisine düştük. 2023 yılında kenti ziyaret eden turist sayısı 1 milyon 491 bin 803. İzmir maalesef turist sayısında iki milyon çapasına takılmış bir görünüm sergiliyor” değerlendirmesini yaptı.
“İZMİR, TURİZMDE HAK ETTİĞİ DEĞERİ ALAMADI”
İzmir’in 2 milyon 500 bini aşan turist sayısının son yıllarda ortalama milyon çapasına takılmış olması ve 2023 yılında 1 milyon 491 bin 803’te kalması, kentin turizminde kırılganlıkların olduğunu gösterdi.
ETİK Başkanı Mehmet İşler, İzmir’in hâlihazırdaki durumu ve turizm gelirinin beklentileri karşılamaktan uzak olduğunu söyleyerek bunun nedenleri hakkında bilgi verdi.
İzmir’in turizmdeki ilk hedefi, nüfusu kadar yani beş milyon turisti ağırlamak… Çünkü İzmir; doğasıyla, tarihi ve kültürel değerleriyle, iklimiyle, insanlarının yaşam tarzıyla, gastronomisiyle, spor ve inanç turizmine son derece uygun koşullarıyla, termal kaynakları ve çeşitli ulaşım olanaklarıyla çok daha ileri noktalarda olması gereken bir destinasyon konumundadır. İzmir turizm sektöründe hak değeri henüz alamamıştır, diyen ETİK Başkanı İşler, İzmir’in Türkiye ve dünya turizm pastasından hakkı olan payı alması için yapılması gerekenleri anlattı.
Mehmet İşler, “İzmir’in Türkiye ve dünya turizm pastasından hak ettiği payı alması için tanıtımla başlayan, altyapı ve kent düzenlemeleriyle devam eden, bunların yanı sıra ortaya konulan ciddi turizm projelerinin çeşitli gerekçelerle durdurulmasından kaynaklanan olumsuzlukların giderilmesi gerekiyor” ifadeleriyle turizmde hak ettiği değeri görmesi için yetkililerin üzerine düşen sorumluluklara ayna tuttu.
İzmir’in başta Büyükşehir Belediyesi olmak üzere tüm turizm dinamikleriyle dünya fuarlarında tanıtılması, Basmane çukuru gibi çirkinliklerin bir an önce giderilmesi, çürümeye terk edilen İzmir Hilton gibi bir tesisin sektöre yeniden kazandırılması, termal ağırlıklı İnciraltı-Balçova projesinin ve yatak kapasitesi ile birlikte İzmir’in tanınırlığını çok üst seviyelere taşıyacak Çeşme Projesi’nin hayata geçirilmesi, Kültürpark’ın yeşilini koruyarak bir kongre merkezi hâline getirilmesinin öncelik olduğunu belirten İşler,
“İzmir Valisi Sayın Süleyman Elban’ın turizme ilgisi ve yaklaşımı, Büyükşehir Belediye Başkanı Sayın Cemil Tugay’ın gelişmede öncelikle sıraladığı 3T (Tarım, Turizm, Ticaret) içinde turizme yer vermesi nedeniyle İzmir turizminin bu dönemine umutla bakıyoruz” diyerek ilerleyen dönemde turizmde kalkınma hamlelerinin art arda geleceğinin sinyalini verdi.
“TURİSTİK YERLERE ULAŞIM, YÜZDE YÜZ YETERLİ DEĞİL”
ETİK Başkanı Mehmet İşler, şehir içinde turistik yerler arası ulaşımı ve belediyelerin bu alandaki çalışmalarının yeterli olup olmadığını da değerlendirdi.
Şehir içinde turistik yerler arasındaki ulaşım için çeşitli seçenekler var. Bunların yüzde yüz yeterli olduğunu söyleyemeyiz, diyen Mehmet İşler, İzmir’in ulaşım ağının daha da geliştirileceğine dair projelerin olduğunu belirtti.
İşler, “İZBAN’ın yakın gelecekte Bergama ve Kınık’a, Metro hattının Urla belki uzak dönemde Çeşme’ye uzaması kimseyi şaşırtmayacaktır. İzmir Büyükşehir Belediyesi, ulaşım konusunda çalışmalar yapıyor; ama Büyükşehir’i de bağlı olduğu ilçelerin halkı ve kent dinamikleri yönlendiriyor. Ulaşımla ilgili sorunlardan biri de özellikle kent merkezinde mesai başlangıç ve bitişlerinde yaşanan ve saatler süren yoğun trafik sıkışıklığı sorunudur, diyerek hafta sonları birçok ilçeyi de felç eden bu soruna çareler üretmek gerektiğinin altını çizdi.
“VATANDAŞ, HARCAMA YAPARKEN DİKKATLİ OLMAK DURUMUNDA BIRAKILIYOR”
ETİK Başkanı, İzmirliler yaşadıkları şehri keşfedebiliyorlar mı yoksa şehir içinde seyahat özgürlüğü sadece parası olanlar için mi geçerli, ikilemi hakkında da konuştu.
İzmir’in görülmesi gereken turistik, tarihi ve kültürel alanları, sanatsal ve kültürel etkinlikleri bol bir şehir olduğunu; ikliminin de yılın en az 8-10 ayı gezmeye ve etkinlik düzenlemeye elverişliliğini, kentin en uzak noktalarına bile gerek kişisel araçla gerekse toplu taşımayla ulaşmanın kolaylığını, bu nedenle İzmirlilerin sadece uzun tatil dönemlerinde değil hafta sonları bile gezen bir kentli kimliğine sahip olduğunu dile getiren Mehmet İşler,
“Düşünün ki İZBAN’ın bir ucu Aliağa, diğer ucu Torbalı ve Selçuk. Metro hattı bunu dikey kesen bir eksenle Bornova–Narlıdere güzergâhını taşıyor. Otobüs firmaları ayrıca hizmet veriyor. İzmir’de çok para harcamadan birçok yere ulaşmak mümkün; ancak içinden geçtiğimiz ekonomik koşullar vatandaşlarımızı her türlü harcamayı yaparken dikkatli olmak durumunda bırakıyor” diyerek ekonomik koşullar zaman zaman zorlasa da İzmirlinin gezmeyi sevdiğini ve bütçesi oranında buna mutlaka pay ayırdığını bildirdi.
“İZMİR’İN TURİZM AÇISINDAN EN BÜYÜK SORUNU TANITIM”
ETİK Başkanı, İzmirlilerin gerek iklimi gerek doğası ve gerekse yaşam tarzı anlayışlarıyla gezmeyi seven ve hayatın her alanından keyif almayı bilen insanlar olduğunu, bu nedenle çok önemli bir bölümünün İzmir merkezinde turistik olarak gezilecek yerleri yeterince bildiğini düşündüğünü belirtti.
Şehir dışındaki turistler için ise “İzmir’in turizm açısından en önemli sorunlarının başında tanıtım geliyor” diyen Mehmet İşler, “Tabii bu kendi insanımızın dışında yabancı turist için çok daha önemli bir durum arz ediyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi ve çeşitli STK’lar zaman zaman her yaştan insanımız için kent turları düzenliyor.
Buna okulların düzenlediği tanıtım gezilerini de katabiliriz; ancak bu geziler kurum ve kuruluşlar eliyle geliştirilebilir. Öğrenci çocuklarımızdan emekli ve yaşlı vatandaşlarımıza kadar geniş bir yelpazede kent içi turistik geziler kolaylıkla düzenlenebilir” ifadeleriyle kentin turizm potansiyelinin artırılması için tanıtımın önemine vurgu yaptı ve tanıtımın şu an için yeterli olmadığını sözlerine ekledi.
“YEREL YÖNETİMLER, TURİZMİN OLMAZSA OLMAZ PAYDAŞLARINDAN BİRİ”
ETİK Başkanı, yerel yönetimler ile ortak bir strateji belirleyip öğrencilerin ve halkın İzmir’in turizm değerlerinden faydalanması için üretecekleri projelerden de bahsetti.
Yerel yönetimler, turizmin olmazsa olmaz paydaşlarından biridir, diyen Mehmet İşler, sektör olarak daima kendileriyle iş birliği hâlinde olmaya özen gösterdiklerini ifade edip, “ETİK olarak bu anlamda gerçekleştirilmiş birçok projede birlikte hareket ettik, etmeye de devam edeceğiz” sözleriyle yeni projelerin de yolda olduğu sinyalini verdi.
İZMİR’İN TURİZM POTANSİYELİ NASIL ARTIRILIR?
ETİK Başkanı Mehmet İşler, İzmir’in turizm potansiyelinin artırılması için desteklenmesi gereken projelerin niteliği hakkında da bilgi verdi.
Yatak kapasitesini arttıracak, çekim alanı yaratacak, 12 ay turizm olanağı sağlayacak projelerin desteklenmesi gerektiğini belirten Mehmet İşler, “Bu konuda doğa ve çevre kirliliği yaratacak korkusu ve kaygısıyla çeşitli engellemeler vardır. Çeşme ve İnciraltı projeleri, Kültürpark Kongre Merkezi, ilk planda önemle değerlendirilmelidir.
Yüksek yapılar içermeyen, doğaya ve yeşile zarar vermeyen, karbon salınımlarını dışlayan, enerjisini atmosferi kirletmeden kendi üreten, tarihi alanları özenle koruyan ve nitelikli turist hedefleyen projelerle İzmir’in turizm potansiyeli rahatlıkla değerlendirilebilir ve güçlendirilebilir” diyerek ancak bu şekilde kentin turizmde hak ettiği yere gelebileceğinin altını çizdi.
YAKUP DEMİR: ÇEŞME’NİN SON ÜÇ YILI PANDEMİ GÖLGESİNDE GEÇTİ
İzmir’in Çeşme ilçesi de kentin 94 kilometre batısında, kendi adını taşıyan yarımadanın en ucunda kurulan, termal değeri, denizi, kumu, güneşi, Alaçatı’sı ve diğer gezilecek görülecek yerleri, özellikle plajları, beach clubları ile turizm için çok önemli bir değer hatta örnek bir değer…
İlçenin turizm perspektifinden son beş yılını Demokrat Gündem’e değerlendiren Çeşme Turistik Otelciler İşletmeciler Birliği (ÇEŞTOB) Başkanı Yakup Demir, son üç yılının pandemi gölgesinde geçtiğini, iki yıldır bir normalleşme söz konusu olduğunu ve kendini toparlamaya çalıştığını ifade etti.
Beş yıl öncesinden daha eskiye gidersek 2018 ve 2019 yıllarında gayet güzel turizm hareketleri söz konusuydu, diyen ÇEŞTOB Başkanı Yakup Demir, “Turizmiyle Çeşme, diğer bölgelere de örnek oluyor. Hatta birçok ülkeden Çeşme’ye bu konuda inceleme için AR-GE anlamında ziyaretçiler var. Özünde ise Çeşme, turizm potansiyeli anlamında çok iyi bir noktada diyemeyeceğim” ifadeleriyleÇeşme, sürekli gelişen, güzelleşen bir değerde olsa da buna rağmen yapılacak bir yığın şey olduğuna vurgu yaptı.
“ÇEŞME’DE YAŞAYANLARA DOĞRU HİZMET GİTMESİ LAZIM”
ÇEŞTOB Başkanı Yakup Demir, Çeşme’nin turizm için daha iyi bir değer olması için nelere ihtiyacı olduğu hakkında da bilgi verdi.
Altyapısı ve diğer ulaşım hizmetleriyle Çeşme’de yaşayanlara doğru hizmet gitmesi lâzım. Bu hizmetlerin mükemmel olması lâzım ki gelen turistler de memnun kalsın, diyen Yakup Demir, edilmesi gereken birçok hizmet olmasına rağmen turizmcilerin isteyip de yapamadığı birtakım olumsuzlukların olduğundan bahsetti.
Vatandaşa ve turistlere götürülmesi gereken hizmetler ve sorunlar hakkında yönetim ile sürekli irtibat hâlinde olduklarını söyleyen ÇEŞTOB Başkanı Demir, “Olan şeyler, olamayan şeyler ve olmaya hazır şeyler var… Siyasi politikalarımızın gölgesinde yapılamayan bir yığın şey var. Zaten bunlar Türkiye’nin problemi…” dedi.
“STANDARTLARI OTURTMAK LAZIM”
ÇEŞTOB Başkanı Yakup Demir, daha çok turist çekmek ve turizm gelirini arttırmak için sürdürülebilir turizm standartlarının sağlanması noktasında eksikliğe değindi.
Türkiye’nin yaşam standardı, genel turizm standartlarına uygun değil. Fiyat tarifelerinden tutun da istek ve beklentilerimize kadar her konuda ülkemizin standartlarını oturtmak lazım, diyen Yakup Demir, ancak Avrupa gibi bunu sağlayabildiğimizde halkımızın ve gelen konukların hâlinden memnun olacağını, fiyat istikrarı olmadığından Türkiye’nin Avrupa’daki sokak, fiyat ve hizmet standardına uyum sağlayamadığını, konukların verdiği paranın karşılığını bizden alıp alamadığını sorgulamamız gerektiğini ifade etti.
ÇEŞTOB Başkanı Demir, konuklarımıza ödedikleri paranın karşılığını vermeye çalışsak da bazı faktörler buna müsaade etmiyor, diyerek gerekli olan yatırımlar hakkında bilgi verdi.
Demir, “Örneğin; Çeşme’ye Urla’dan direkt belediye otobüsü gelsin, diyoruz. Doğalgaz talebimiz var. Urla’da var, burada yok. Bu da hem halk hem işletmeciler için sorun. Yazın sadece turizm olsun, inşaat olmasın. Kışın tüm yatırımlar, tamamlanmış olsun istiyoruz” diyerek belediye ve kaymakam ne kadar istese de bu taleplerin yerine getirilmediğini, bu sorunun sadece Çeşme’nin değil Türkiye’nin sorunu olduğunu belirtti.
“İZMİR İÇİN HİÇBİR ŞEY YAPILMIYOR”
İzmir Turist Rehberleri Odası (İZRO) Başkan Vekili ve Turist Rehberi Ayça Kesici de İzmir’in turizmini turist rehberleri ve turistler açısından değerlendirdi.
İzmir, turizmden hiçbir zaman hak ettiği payı almıyor. Çünkü İzmir için hiçbir şey yapılmıyor, diyen İZRO Başkan Vekili Ayça Kesici, kentte turist rehberleri ve turistler açısından birçok eksik olduğunu dile getirdi.
Ayça Kesici, “İzmir’de hiçbir ören yeri için park yeri yok. Örneğin; turistlere Saat Kulesi’nin fotoğrafını çektirmek için ya da Agora’ya, Asansör’e gittiğimde park yeri bulamıyorum. Müzeler, tuvaletler yetersiz. Turizm için şehir içi işaretlendirmeler, turist için İngilizce yazılar yok. Gerekli bütçe ayrılmadığından tanıtımlar da yetersiz. Yani turizmi destekleyecek hiçbir şey yok. Turist için sorun olan her şey, turist rehberleri için de sorun teşkil ediyor” ifadeleriyle kentin turizm açısından eksiklerine ayna tuttu.