DEMOKRAT GÜNDEM-İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin daha önce tamamını kamusal alan olarak planladığı Buca Eski Cezaevi arazisi için yapılaşma seçeneğini gündeme almasına TMMOB Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi sert tepki gösterdi.
Oda, İller Bankası’nın talebi doğrultusunda hazırlanan plan değişikliğinin hem yargı kararlarına hem de kamu yararına aykırı olduğunu belirterek, “Alanı yapılaşmaya açmaya yönelik her türlü girişime karşı tüm hukuki haklarımızı kullanacağız” açıklamasında bulundu.
Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi tarafından yapılan açıklamada, İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi gündemine getirilen imar planı değişikliğinin, Buca Eski Cezaevi alanının bir bölümünü yapılaşmaya açmayı öngördüğü ifade edildi.
Açıklamada, bu girişimin daha önce alınmış yargı kararları, yürürlükteki planlar ve oluşan toplumsal mutabakatla açık bir çelişki taşıdığı vurgulandı.
“Yargı yapılaşmayı iptal etti, kamusal alan kararı alındı”
Uzun yıllardır İzmir kamuoyunun gündeminde olan Buca Eski Cezaevi’nin 2022 yılında hukuki dayanakları tartışmalı bir süreçle yıkıldığı hatırlatılan açıklamada, yıkım sonrası alanın geleceğine ilişkin belirsizliklerin giderilmediği belirtildi.
Oda, yüksek yoğunluklu yapılaşma öngören planların açılan davalar sonucunda yargı tarafından iptal edildiğini ve mahkeme kararlarının alanın yapılaşmaya açılmasının şehircilik ilkeleri ve kamu yararıyla bağdaşmadığını açıkça ortaya koyduğunu ifade etti.
Bu süreçte İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin alanın tamamını kamusal kullanım olarak planlamasının doğru ve yerinde bir karar olduğu vurgulanan açıklamada, gelinen noktada bu karardan geri adım atılmasının ciddi bir tutarsızlık yarattığına dikkat çekildi.
“İller Bankası talebi gerekçe gösteriliyor”
Açıklamada, yargı kararlarına ve yürürlükteki planlara rağmen, İller Bankası’nın talebi gerekçe gösterilerek alanı yeniden yapılaşmaya açmayı öngören bir plan değişikliğinin gündeme getirilmesinin kabul edilemez olduğu belirtildi. Kamu mülkiyetinde bulunan bir alanın, başka bir kamu kurumu tarafından kamusal hizmet amacıyla kullanılmasında bedel talep edilmesinin kamu yararıyla açıklanamayacağı ifade edildi.
Şehir Plancıları Odası, alanın ekonomik değer ve rant unsuru olarak ele alınmasına tepki göstererek, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin bu yaklaşımı benimsemesinin ya da sessiz kalmasının kamu yararı açısından ciddi bir sorun teşkil ettiğini vurguladı.
“Yapılaşmaya açılırsa trafik artacak, altyapı sorunu derinleşecek, deprem toplanma alanı ortadan kalkacak”
Yaklaşık 80 bin metrekare büyüklüğündeki alanın yapılaşmaya açılması halinde Buca’da trafik yükünün daha da artacağı, altyapı sorunlarının derinleşeceği, kent parkı olabilecek nadir bir kamusal alanın kaybedileceği ve deprem riski yüksek bir kentte hayati öneme sahip toplanma alanının ortadan kalkacağı uyarısında bulunuldu.
Açıklamada, “Buca Eski Cezaevi alanının yapılaşmaya açılması, İzmir’in kent suçu hanesine yeni ve ağır bir suçun eklenmesi anlamına gelecektir” denildi.
“İller Bankası talebiyle hazırlanan plan değişikliği geri çekilsin”
TMMOB Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi, İzmir Büyükşehir Belediyesi’ni İller Bankası talebi doğrultusunda hazırlanan plan değişikliğini derhal geri çekmeye çağırırken, tüm kamu kurumlarını kamusal sorumlulukla hareket etmeye davet etti.
Açıklamanın sonunda ise şu ifadelere yer verildi: “Buca Eski Cezaevi alanında yürürlükte bulunan planlarda yer alan kamusal kullanım kararlarını kaldırarak alanı yapılaşmaya açmaya yönelik her türlü girişime karşı, mesleki ve kamusal sorumluluğumuz gereği tüm hukuki haklarımızı kullanacağımızı kamuoyuna saygıyla duyururuz.”
ODANIN YAPTIĞI AÇIKLAMANIN TAM METNİ ŞU ŞEKİLDE:
“İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi gündemine, İller Bankası’nın talebi doğrultusunda, Buca Eski Cezaevi alanının bir bölümünü yapılaşmaya açmayı öngören bir imar planı değişikliği getirilmiştir.
Kamuoyunda ve meslek çevrelerinde ciddi kaygılara yol açan bu girişim, alanın geleceğine ilişkin daha önce alınmış yargı kararları, yürürlükteki planlar ve oluşmuş toplumsal duyarlılıkla açık bir çelişki içermektedir. Bu basın açıklaması, söz konusu plan değişikliği girişimi nedeniyle yapılmaktadır.
Uzun yıllardır İzmir kamuoyunun gündeminde yer alan Buca Eski Cezaevi, 2022 yılı başında alelacele, hukuki dayanakları tartışmalı bir şekilde ve toplumsal mutabakat gözetilmeksizin yıkılmıştır. Yıkım sürecinde ve sonrasında alanın geleceğine ilişkin belirsizlikler giderilmemiş, kamuoyunun ve meslek örgütlerinin uyarıları dikkate alınmamıştır.
Unutulmamalıdır ki bu alan, yalnızca fiziksel bir mekân değildir. Buca Cezaevi; fikirleri nedeniyle tutuklanmış çok sayıda politik mahkûmun ve ailelerinin hayatlarında insan hakları açısından kabul edilemez uygulamalara tanıklık etmiş, toplumsal hafızada derin izler bırakmış bir alandır. Böylesi bir alanın hiçbir tartışma yürütülmeden yıkılması ve bugün salt mülkiyet ve maliyet tartışmaları üzerinden ele alınması, kentsel hafızanın yok sayılmasıdır.
Yıkım sonrası süreçte, alanın kamusal açık alan olarak değerlendirilmesi gerektiği yönünde güçlü bir toplumsal ve kurumsal irade ortaya çıkmış, bu doğrultuda açılan davalar sonucunda yüksek yoğunluklu yapılaşma öngören planlar yargı kararlarıyla iptal edilmiştir.
Yargı kararları, alanın yapılaşmaya açılmasının şehircilik ilkeleri ve kamu yararıyla bağdaşmadığını açık biçimde ortaya koymuştur.
Bu süreçte İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından alanın tamamını kamusal alan olarak değerlendiren plan kararı, hem hukuki hem de toplumsal açıdan doğru ve yerinde bir karardır.
Ancak gelinen aşamada, bu karardan vazgeçilerek, İller Bankası’nın talebi gerekçe gösterilerek alanı yeniden yapılaşmaya açmayı öngören bir plan değişikliğinin gündeme getirilmesi, kurumsal iç tutarlılık ve kazanılmış yargı kararlarıyla açık bir çelişki oluşturmaktadır.
Kamu mülkiyetinde bulunan bir alanın, başka bir kamu kurumu tarafından kamusal hizmet amacıyla kullanılmasının söz konusu olduğu bir durumda, mülk sahibi kamu kurumunun bu kullanım için bedel talep etmesinin kamu yararıyla açıklanabilir hiçbir yönü bulunmamaktadır.
Buna rağmen alanın ısrarla ekonomik bir değer ve rant unsuru olarak değerlendirilmesi kabul edilemezdir. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin de, oluşmuş güçlü toplumsal duyarlılığa, yargı kararlarına ve kendi plan kararına rağmen bu yaklaşımı kabullenmesi ya da sessiz kalması, kamu yararı açısından ciddi bir sorun teşkil etmektedir.
Yaklaşık 80.000 m² büyüklüğündeki bu alanın yapılaşmaya açılması durumunda;
– Buca ilçesinde hâlihazırda katlanılamaz düzeyde olan trafik yükü daha da artacak,
– Yüksek yapı ve nüfus yoğunluğu altyapı sorunlarını derinleştirecek,
– Kent parkı oluşturulabilecek nadir bir kamusal alan kalıcı biçimde kaybedilecek,
– Deprem riski yüksek bir kentte toplanma ve geçici barınma alanı olarak kullanılabilecek kritik bir alan ortadan kalkacaktır.
Tüm bu nedenlerle, Buca Eski Cezaevi alanının yapılaşmaya açılması, İzmir’in kent suçu hanesine yeni ve ağır bir suçun eklenmesi anlamına gelecektir.
TMMOB Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi olarak; İzmir Büyükşehir Belediyesi’ni, İller Bankası’nın talebi doğrultusunda alanı yapılaşmaya açmayı öngören plan değişikliği girişimini derhal geri çekmeye ve yürürlükte bulunan, alanın tamamını kamusal kullanım olarak tanımlayan plan kararına sahip çıkmaya davet ediyoruz.
Tüm kamu kurumlarını kamusal sorumlulukla hareket etmeye; kentsel hafızayı, kamu yararını ve kent güvenliğini yok sayan yaklaşımları terk etmeye çağırıyoruz. Kamusal alanlardan yoksun bırakılan, olası bir depremde can güvenliğini sağlayacak alanlara erişimde ciddi sorunlar yaşayacak tüm kentlileri, meslek örgütlerini ve kurumları, bu alanın kamusal alan olarak kalması için açık ve net bir tutum almaya davet ediyoruz.
Buca Eski Cezaevi alanında yürürlükte bulunan planlarda yer alan kamusal kullanım kararlarını kaldırarak alanı yapılaşmaya açmaya yönelik her türlü girişime karşı, mesleki ve kamusal sorumluluğumuz gereği tüm hukuki haklarımızı kullanacağımızı kamuoyuna saygıyla duyururuz.
TMMOB Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi“
İlginizi çekebilir: Mavişehir’de trafik tarihe karışacak… Şemikler üst geçidi için start verildi