Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’na katılan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, 25 Eylül 2025’te ABD Başkanı Donald Trump ile yapacağı görüşmede Eskişehir’in Beylikova ilçesindeki nadir toprak elementleri rezervinin gündeme gelmesi beklentisi ortaya atıldı. İddiaya göre, Trump bu rezervlerle ilgilenebilir; savunma, uzay, biyomedikal ve otomotiv sanayileri için kullanılabilecek çok sayıda element üzerinde durulacak.
Rezervin büyüklüğü ve niteliği
Maden Mühendisleri Odası Başkanı Ayhan Yüksel, Beylikova’daki rezervin 694 milyon ton ile Çin’den sonra dünyada keşfedilmiş en büyük ikinci nadir toprak elementi rezervi olduğunu belirtti.
Rezervin içinde barit ve florit gibi minerallerin yanı sıra, neodimyum, seryum, paladyum ile oksitleri; toriyum ve uranyum gibi elementlerin de bulunduğu bildirildi.
İşleme ve teknoloji
Ayhan Yüksel’in verdiği bilgiye göre, bu rezerv içindeki barit ve florit mineralleri ilk etapta flotasyon yöntemiyle alınacak. Daha sonra oksit nadir toprak elementleri kullanılarak, “solvent extraction” denilen bir yöntemle elementlerin ayrıştırılması planlanıyor.
Bu elementler; enerji depolama teknolojileri, elektrikli araç üretimi ve savunma sanayisi gibi sektörlerde kullanılabilecek.
Pilot tesis ve üretim kapasitesi
Bölgedeki rezervin işletme hakkı Eti Maden İşletmeleri’ne ait. Şu anda laboratuvar düzeyinde konsantre üretimi yapılmış durumda. Pilot tesisin yıllık 1200 ton cevher işleme kapasitesine sahip olması planlanıyor; fakat henüz tam işletmeye geçilmiş değil.
Stratejik önem ve korunma çağrısı
Yüksel, rezervin yenilenemeyen kaynaklar olduğunu ve özellikle teknoloji alanındaki gelişmelerle bu tür kaynaklara olan ihtiyacın artacağını söyledi. Rezervlerin “kıskançlıkla korunması” gerektiğini vurguladı ve sanayide hammaddelerin yerli kaynaklardan sağlanmasının önemine dikkat çekti.
Tarihsel süreç
Beylikova’daki rezervler ilk olarak 1970’li yıllarda keşfedilmiş; o dönemde teknolojik altyapı ve kullanım alanları sınırlıydı. 2022 yılında Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından sahada üretim tesisi kurulacağı müjdesi verilmiş; aynı yıl Enerji Bakanı Fatih Dönmez, yıllık üretim hedefleri ve nadir toprak oksiti miktarları hakkında açıklamalar yapmıştı.