Son yıllarda sadece Avrupa’da bile milyonlarca kişi dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) ile mücadele ediyor.
Uzmanlar, DEHB’nin bazı yaygın işaretleri olduğuna dikkat çekerek erken teşhisin önemine vurgu yapıyor.
Klinik psikolog Seb Thompson, DEHB’yi “Bireyin dikkatini toplama, hiperaktivite ve dürtüsellik düzeylerini etkileyen nörogelişimsel bir bozukluk” olarak tanımlıyor.
Sadece çocuklarda değil, yetişkinlerde de görülüyor
Thompson, DEHB olan bireylerin çoğu zaman hiperaktivite ve dürtüsellikle mücadele ettiklerini, ancak bazı durumlarda yalnızca dikkat sorunlarının görülebildiğini belirtiyor. DEHB’nin yalnızca çocuklarda değil, yetişkinlerde de görülebildiğini vurgulayan Thompson, bu durumun günlük yaşamı ve sosyal ilişkileri etkileyebileceğini söylüyor.
Başka sorunlarla karıştırılabiliyor
DEHB hakkında birçok yanlış bilginin dolaştığını ifade eden Thompson, bu bozukluğun belirtilerinin otizm spektrum bozukluğu, öğrenme güçlüğü, bağlanma problemleri, depresyon veya travma gibi diğer rahatsızlıklarla benzerlik gösterebildiğini kaydediyor.
DEHB’nin belirtileri neler?
Thompson’a göre DEHB belirtileri şöyle sıralanıyor:
- Uzun süre dikkat gerektiren görevlerde zorlanma
- Eşyaları kaybetme ya da yanlış yere koyma
- Odağın kolayca dağılması
- Hayal kuruyor gibi görünme
- Planlama ve organizasyonda güçlük
- Talimatları takip etmekte zorlanma
Hiperaktivite ve dürtüsellik belirtileri
DEHB’nin hiperaktivite ve dürtüsellik boyutunda ise şu belirtiler öne çıkıyor:
- Sürekli kıpırdanma
- Sessiz ortamlarda rahatsızlık duyma
- Sıra beklerken zorlanma
- Düşünmeden hareket etme
- Riskleri göz ardı etme eğilimi
Tedavi mümkün
DEHB’li bireylerde düşük özgüven, depresyon ve kaygı gibi duygusal sorunların da görülebildiğine dikkat çeken uzmanlar, uygun destekle semptomların yönetilebileceğini belirtiyor.
DEHB tedavisinde yaygın olarak uygulanan yöntemler ise şöyle:
- İlaç tedavisi (örneğin stimulant ilaçlar)
- Psikoterapi ve davranışsal terapi
- Eğitim ve destek programları
Uygun tanı ve destekle DEHB’nin etkileri azaltılabiliyor.
İlginizi çekebilir: Bahar Candan: “Ablam yaşamak istemiyor, organları iflas etti”