DEMOKRAT GÜNDEM-DOSYA HABER-İKİNCİ BÖLÜM-Ekonomist Prof. Dr. Aziz Konukman, ekonomideki daralmanın faturasının yerel yönetimlere ve KOBİ’lere kesildiğini belirterek, bu durumun ekonomiye mikro ve makro yansımaları hakkında önemli tespit ve değerlendirmelerde bulundu.
Merkezi hükümetin başta CHP’li olmak üzere tüm belediyelere yönelik borç tahsilatını eleştiren ünlü ekonomist Aziz Konukman, bu durumun bir ‘cezalandırma’ yöntemine dönüşmeye başladığını savundu.
“BU KAYBET-KAYBET MODELİ”
Ekonomist ve İktisat Profesörü Aziz Konukman, “AK Partili belediye cami satıp borç sildirirken, muhalefet belediyeleri engelleniyor. Bu ‘kaybet-kaybet’ modelidir. Altın yumurtlayan tavuğu keserseniz yumurta alamazsınız” dedi.
Yüksek faizler ve artan maliyetlerin ekonomide sürdürülebilirliği etkilediği gibi başta esnaf ve küçük işletmeler olmak üzere hem reel sektörü hem de yerel yönetimleri darboğaza soktuğunu vurgulayan İktisat Profesörü Ekonomist Konukman, piyasalardaki son durumu, KOBİ’lerin çıkmazını ve belediyelerin SGK borçları üzerinden yaşadığı sıkıntıları değerlendirdi.
Ekonomist Aziz Konukman, mevcut ekonomi yönetiminin “faiz indirimi” söylemlerinin piyasada karşılığı olmadığını belirtirken, belediyelere uygulanan çifte standardın kamu hizmetlerini durma noktasına getireceği uyarısında bulundu.
“FAİZ İNDİRİMİ MÜJDESİ KOBİ’LER İÇİN BİR HAYAL”
İşletmelerin yüzde 96’sını oluşturan KOBİ’lerin (Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler) ciddi bir krizde olduğunu vurgulayan Konukman, şirketlerin öz kaynaklarıyla değil, dış kaynakla ayakta durmaya çalıştığına dikkat çekti.
“POLİTİKA FAİZİ DÜŞTÜĞÜNDE KREDİ FAİZLERİNE YANSIMIYOR”
Politika faizindeki olası düşüşlerin piyasaya yansımadığını belirten Konukman, şu teknik detayı paylaştı: “Politika faizi düşse bile bu durum kredi faizlerine anında yansımıyor. Sadece kısa vadeli kredilerde kısmi bir düşüş oluyor. Ancak yatırımı ve üretimi sürdüren firmalar iki yıl ve daha uzun vadeli borçlanmak zorunda. Diyelim ki Merkez Bankası 6.5 puanlık bir faiz indirimi yaptı; bunun uzun vadeli krediye yansıması en fazla 4 puan oluyor. KOBİ’ler bu kredilere erişemediğinde ya da maliyet düşmediğinde üretim yapamaz hale geliyor. Üretim durunca da SGK primini, vergisini ödeyemiyor. Krizin temel döngüsü bu.”
“BELEDİYELERDE ÇİFTE STANDART“
Konukman’ın analizinde en dikkat çeken bölüm, belediyelerin borçları üzerinden yürütülen tartışmalar oldu. Özellikle bazı CHP’li belediyelerin geçmiş AK Partili yönetimlerden kalan borç yükü altında ezildiğini söyleyen Konukman, merkezi hükümetin borç ödeme yöntemlerinde “ayrımcı” bir tutum izlediğini savundu.
Ekonomist Aziz Konukman, “Belediyeler SGK ve vergi borcunu ödemek istiyor, ‘gayrimenkulümü ya da elimdeki varlığı al, borcumdan düş’ diyor. Adalet ve Kalkınma Partili belediye camiyi bile takas yoluyla borcuna saydırıp kabul ettirebilirken, CHP’li belediyelere bu kolaylıklar neden gösterilmiyor? Burada amaç üzüm yemek değil, bağcıyı dövmek gibi bir durum ortaya çıkıyor. Politik saiklerle belediyeler sanki ‘borcunu ödemiyormuş’ gibi bir algı yaratılarak kamuoyu önünde zor duruma düşürülmek isteniyor.”
“BU BİR KAYBET-KAYBET MODELİDİR”
Belediyelerin İller Bankası paylarından yapılan kesintilerin ve İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Dünya Bankası onaylı dış finansman kredi onayı başta olmak üzere belediyelere kredi verilmemesinin bir yandan vatandaşı cezalandırmak anlamına geldiğini dile getiren İktisat Profesörü ve Ekonomist Aziz Konukman, durumu “Bankacı-Müşteri” ilişkisi üzerinden açıkladı.
“MÜŞTERİ BANKA İÇİN ALTIN YUMURTLAYAN TAVUKTUR; KAYBETMEK İTEMEZ”
Ekonomist Aziz Konukman, “Bir banka, müşterisinin batmasını istemez. Çünkü müşteri banka için ‘altın yumurtlayan tavuktur’. Müşteri kazanacak ki borcunu ödesin. Siz belediyelerin elini kolunu bağlar, yapılandırma imkanı vermezseniz o tavuk yumurtadan kesilir. İktidarın derdi ‘Belediye hizmet üretemesin, halk mağdur olsun, oylar bize dönsün’ ise bu büyük bir yanılgı. Bu modelden ne devlet alacağını tahsil edebilir ne de halk hizmet alabilir. Bunun adı ‘Kaybet-Kaybet’ modelidir.”
“ASLAN PAYI ÖZEL SEKTÖRDE; NEDEN SADECE BELEDİYELER?”
Toplam SGK borçları içinde belediyelerin payının abartıldığını, asıl büyük borcun özel sektörde olduğunu hatırlatan Ekonomist Aziz Konukman, şeffaflık çağrısı yaptı: “Bakanlığın 100 liralık prim borcunun ne kadarının özel sektöre, ne kadarının belediyelere ait olduğunu kalem kalem açıklaması gerekiyor. Geçmiş verilerde aslan payı özel sektöre aitti. Şimdi ne değişti? ‘Silkeleyin’ talimatıyla sadece belediyelerin üzerine gidilmesi manidar. Özel sektörle ve iktidar belediyeleriyle ‘takas’ ve ‘yapılandırma’ sessiz sedasız yürütülürken, muhalefet belediyelerinin gelirlerine el konulması adil değil.”
KAYIT DIŞI VE SIĞINMACI EKONOMİSİ: “HAKSIZ REKABET VAR”
İktisat Profesörü Ekonomist Aziz Konukman, kayıtlı ekonominin üzerindeki yük artarken, kayıt dışı alanda devasa bir boşluk oluştuğuna da dikkat çekti.
Özellikle sığınmacıların işlettiği yerlerdeki denetimsizliğe vurgu yapan Prof. Aziz Konukman, “Afganlı, Suriyeli işletmelerde kayıt yok, vergi yok, SGK borcu yok. Çünkü sistemde yoklar. Asgari ücretin altında işçi çalıştırıyorlar. Bu durum, vergisini kuruşu kuruşuna ödeyen yerli KOBİ’ler için korkunç bir haksız rekabettir” ifadelerini kullandı.
ÇÖZÜM ÖNERİSİ: “FAİZLER SİLİNSİN, ANA PARA YAPILANDIRILSIN”
Prof. Dr. Aziz Konukman, çözümün “cezalandırma” değil, “objektif bir yapılandırma” olduğunu belirterek, merkezi hükümete ‘acil yapılandırma’ çağrısını şu sözlerle yaptı: “Ekonomi yönetimi; parti ayrımı yapmaksızın tüm belediyeler için şeffaf, kuralları belli bir yapılandırma paketi açıklamalıdır. Borçların faizleri silinmeli, sadece ana para üzerinden uzun vadeli ödeme planı çıkarılmalıdır. Aksi takdirde 2027’de yapılması planlanan olası bir seçime kadar belediyeler borç sarmalında boğulacak, seçimden sonra ise vatandaş kemer sıkma politikaları ve yeni vergilerle bu faturayı ödemek zorunda kalacaktır.”
İlginizi çekebilir: Belediyelerin SGK borcu neden bu kadar yüksek?