Konut sektöründe dengeleri değiştirecek kritik bir düzenleme yolda. 2026 yılında yürürlüğe girmesi beklenen yeni sistemle birlikte Türkiye genelindeki rayiç bedellerde kapsamlı güncellemeye gidilecek. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ile belediyelerin ortaklaşa yürüteceği çalışmayla, rayiç bedellerin piyasa değerlerine yaklaştırılması hedefleniyor.
Edinilen bilgilere göre, mevcutta düşük gösterilen değerlerin 10 ila 15 katına kadar artırılması öngörülüyor. Bu değişiklik özellikle vergi yükleri, sigorta poliçeleri ve kredi limitleri üzerinde ciddi etkiler yaratacak.
YILLIK VERGİ KAYBI 8 MİLYAR DOLARI AŞIYOR
“Vergi Kaybı ve Eksik Sigorta” başlıklı rapora göre, Türkiye’de yılda ortalama 1,5 milyon konut satılıyor ancak rayiç bedelle gerçek satış fiyatı arasındaki büyük fark nedeniyle 6 milyar dolarlık bir vergi kaybı yaşanıyor. Toplam 38 milyon konutun bulunduğu ülkede sistemsel vergi kaybının 8 milyar doları aştığı ifade ediliyor.
Ayrıca imarlı araziler dahil edildiğinde sektörde kamuya yansıyan toplam maliyetin 25 milyar dolara ulaştığı belirtiliyor.
KENTSEL DÖNÜŞÜM VE SİGORTA SİSTEMİ DE ETKİLENİYOR
Mevcut rayiç bedel sisteminin kentsel dönüşüm projelerinin hızını kestiği sigorta poliçelerinde ise afet anlarında yetersiz tazminat riskini artırdığı belirtiliyor. Uzmanlar, sigorta değerlerinin de rayiç bedeller üzerinden düzenlendiğini ve bu durumun vatandaşları mağdur ettiğini vurguluyor.
BAKAN KURUM: GERÇEK DEĞER ÜZERİNDEN HARÇ ALINMALI
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum da daha önce yaptığı açıklamalarda, “Tapu harçlarının gerçek satış değeri üzerinden alınması gerekir” ifadeleriyle bu yönde bir dönüşümün sinyallerini vermişti.
RAYİÇ BEDEL ARTARSA NE DEĞİŞECEK?
- Mülklerin resmî değeri yükselecek: Ev sahipleri tapuda görünen değerlerinin gerçek piyasa değerine yaklaşmasıyla mülklerinin değerini resmî belgelerle kanıtlayabilecek.
- Konut alım-satım süreçleri şeffaflaşacak: Alıcı-satıcı arasında yaşanan değer tartışmaları azalacak, kayıt dışı beyanlar sona erecek.
- Kredi limitleri artacak: Bankalar kredi verirken teminat olarak rayiç bedeli dikkate alıyor. Artan rayiç bedeller, daha yüksek kredi kullanma imkânı sağlayacak.
- Belediye gelirleri artacak: Artan emlak vergileriyle yerel yönetimlerin altyapı ve hizmet yatırımları için ek bütçe oluşacak.
- Vergi yükü artacak: Emlak vergisi ve tapu harcı gibi kalemlerdeki artış, konut satışlarını olumsuz etkileyebilir.
SEKTÖR TEMSİLCİLERİNDEN UYARI: SATIŞLAR YAVAŞLAYABİLİR
Konut sektörü temsilcileri, rayiç bedellerde yapılacak bu sert güncellemenin alım-satım işlemleri üzerinde baskı oluşturabileceğini belirtiyor. Yüksek tapu harcı ve vergilerin maliyeti artıracağını söyleyen uzmanlar, özellikle ilk kez ev alacak vatandaşların bu durumdan olumsuz etkilenebileceğini ifade ediyor.