Nöbetçi Eczaneler
Maliye ekipleri ile kolluk kuvvetlerinin yürüttüğü çalışmalarda, yasa dışı bahis şebekelerinin elde ettikleri kara parayı POS cihazları, QR kodları ve çeşitli uygulamalar aracılığıyla paravan işletmelere aktardığı belirlendi. Yapılan tespitlerde, müşterilerin haberi olmadan gerçekleştirilen ödemelerin soruşturmaya konu olabildiği, 5 bin TL ve üzerindeki POS/QR işlemlerinde riskin arttığı bildirildi.
Üç aşamalı aklama döngüsü
Soruşturmada, aklama sürecinin üç aşamada gerçekleştiği saptandı:
Yerleştirme: Nakit veya dijital kaynaklı yasa dışı gelir, POS’lu işletmeler üzerinden sisteme sokuluyor; işletme sahibine komisyon ödeniyor.
Gizleme: Para, birden fazla işletme veya şirket hesabı arasında “tedarik, nakliye, malzeme bedeli” gibi açıklamalarla dolaştırılıyor.
Kullanım: Fonlar “temiz” görünümü kazandıktan sonra lüks tüketim, yatırımlar, yeni yasa dışı faaliyetlerin finansmanı veya şirket ortaklıklarına yönlendiriliyor.
Paravan işletme yöntemleri
Soruşturmada iki temel yöntem öne çıktı:
Kendi POS’u ile aklama: Şebeke tarafından fiilen işletilen mağaza/işletme üzerinden yasa dışı gelir “hizmet bedeli” gibi gösterilerek sisteme sokuluyor.
İkinci POS anlaşması: Normal işletmelere tabela şirketleri aracılığıyla ikinci POS veriliyor; cirodan pay anlaşmasıyla gelen ödemeler şebeke hesabına aktarılıyor.
Sanal POS, QR ve müşteri riskleri
Uzmanlar ve yetkililer, özellikle sanal POS ve QR üzerinden yapılan işlemlere karşı uyarıda bulundu. Risk azaltma önerileri arasında şunlar yer aldı:
Fiş/ekrandaki işletme adı ve adresinin, fiilen hizmet aldığınız işletmeyle eşleşmesi; farklılıkta işlemi durdurma.
“POS arızalı” veya “başka POS getirelim” teklifine temkinli yaklaşma; mümkünse nakit ödeme veya işlemi reddetme.
5 bin TL ve üzeri ödemelerde POS fişini saklama ve fatura/tescil belgesi alma.
Kart bilgilerini yazılı/uygulama üzerinden paylaşmamak, fiziksel kart kullanımını tercih etmek.
Okutulan QR kodun veya yönlendirilen uygulamanın işletmeye ait olduğundan emin olmak.
Farklı POS’tan çekildi
Türkiye Gazetesi’nin aktardığına göre, İstanbul’da bazı müşteriler, bir restoranda kendi POS’u yerine farklı bir POS’tan çekilen 5 bin TL’lik ödeme sonrası yasa dışı bahis bağlantılı hesaba para aktarımı şüphesiyle ifadeye çağrıldıklarını ve hesaplarına bloke konulduğunu anlattı.
Önlemler ve etkiler
Bakanlık tarafından yapılan çalışmada, yasa dışı bahis ve kumar gelirlerinin aklanmasında kullanıldığı tespit edilen yaklaşık 3 bin POS cihazı tespit edilerek devre dışı bırakıldı. Bu durum cihazlar üzerinden geçmiş dönemde gerçekleşen işlemler, ilgili müşteriler açısından otomatik şüpheli kaydı ve adli süreç doğurabiliyor.