Nöbetçi Eczaneler
İzmir’in tarihi miraslarından biri olan Alsancak’taki Elektrik Fabrikası’nın geleceği belirsizliklerle dolu. Ege Kent Konseyleri Birliği ve Konak Kent Konseyi Başkanı Hamit Mumcu, yaptığı yazılı açıklamada, fabrikanın kültürel bir mekan olarak şehre kazandırılması gerektiğini vurguladı.
“Alanda kamu yararına işlevler olmalı; modern sanat müzesi, sanayi müzesi veya kütüphane gibi kamusal bir alan olarak hizmet vermelidir,” diyen Mumcu, İzmir’in kültürel mirasının korunması için kararlı olduklarını belirtti.
“Kamuya Ait Olmalı”
Mumcu, fabrikanın İzmir’in çok yönlü bir kültürel mirası olduğunu ve imar planlarında da bu işlevin öne çıkarıldığını belirtti. “Konak Kent Konseyi olarak talebimiz nettir; bu alan kamunundur ve öyle kalmalıdır. İzmir’in modern sanat ve kültür eksikliği burada giderilebilir. Büyükşehir ve Konak Belediyelerimizin itirazlarının yanındayız; bu konuda kararlıyız” ifadelerini kullanan Mumcu, tüm İzmirlileri bu mücadelede birlik olmaya davet etti.
Tarihi Elektrik Fabrikası: Satış ve Plan Değişiklikleri
1989 yılında elektrik üretimine son verilen tarihi fabrika, 2019’da Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) tarafından satışa çıkarılmış ve İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından 35 milyon TL bedelle satın alınmak istenmişti. Ancak 2021’de ihalenin iptal edilmesinin ardından alan, “Ticaret Alanı” olarak planlanarak 30 katlı bir yapı inşa edilmesi önerildi.
Kültürel Alan Talebi ve Toplumsal Direniş Çağrısı
Mumcu, fabrikanın “kent silüetini değiştirecek projeler” ile dönüştürülmesine karşı geçmişteki mücadeleleri hatırlattı ve “Basmane Çukuru ve Zorlu AVM projelerine nasıl direndiysek, Alsancak Elektrik Fabrikası için de aynı kararlılıkla mücadele edeceğiz,” dedi. Toplumsal dayanışma çağrısı yapan Mumcu, alanın kamusal işlevle korunmasının İzmir’in kimliği ve kültürü için önemli bir kazanım olacağını belirtti.
“Kent Kimliğinin Önemli Bir Bileşeni ve Çok Yönlü Mirası İzmir Elektrik Fabrikası Kamunundur”
1928 yılında İzmir’in elektrik ihtiyacını karşılamak amacıyla kurulan yeni Cumhuriyetin ürünü, kentin sanayi, mimari ve kültür mirası olan ELEKTRİK FABRİKASI yine birilerine peşkeş çekilmek üzere.
Alsancak’ta, limanın arkası, havagazı fabrikasının yanı başında olan, İzmir’in elektrik ihtiyacını karşılayan önemli bir fabrikanın 10 bin 720 m2 üzerine kuruluydu. İzmir Elektrik Fabrikası inşa edildiği dönemin mimari ve endüstriyel özelliklerini yansıtmasının yanı sıra genç Cumhuriyet’in kalkınma hamleleri arasında sayılabilecek olmasından dolayı tarihi değere de sahiptir.
1925 yılında yerel yönetim tarafından, 1913 yılında imzalanan yabancı ortaklığa imtiyaz veren sözleşmeye dayanılarak Belçikalı bir şirkete elektrik üretimi amacıyla fabrika kurma hakkı verilmiştir.
18 Ekim 1928 günü hizmete açılan fabrika, taş kömürü ve linyit kömüründen elektrik üretmekteydi. Üretilen elektrik, kentte sanayinin gelişmesine, kentin ana caddelerinin aydınlatılmasına ve atlı tramvay yerine elektrikli tramvayların kullanılmaya başlanmasıyla ulaşımın güçlenmesine katkı sağlamıştır .
27 Temmuz 1943 tarihinde yayınlanan kanun kapsamında kamulaştırılarak, 1944 yılında İzmir Belediyesi’ne devredilmiştir. Fabrika İzmir Belediyesi’nden ETİ Bank’a, oradan da Türk Elektrik Kurumu’na geçti ve 1989 yılında da kapatıldı.
Söz konusu yerle ilgili olarak 2018 yılından bu yana Kent Muhalefetinin içinde yer alan Konak Kent Konseyi olarak yerin Özelleştirme İdaresi tarafından 23 Ocak 2018 tarihinde ihaleye çıkarıldığını öğrenerek karşı çıkmıştık.
Aradan geçen 6 yıldan sonra bugün yine Özelleştirme İdaresi, bu kez de Fabrika ve alanın imar planlarının “Ticaret ve Turizm alanı, Trafo alanı ve Yaya Yolu” olarak değiştirilmesini talep ederek, alanı birilerine peşkeş çekmek için gerekli zemini hazırlamaya çalışmaktadır.
Alana ilişkin Konak Kent Konseyi olarak talebimiz nettir; alan KAMUNUNDUR, İmar planlarında kültürel kullanıma ilişkin olarak ayrılmıştır, ÇOK YÖNLÜ BİR MİRASTIR. Kentin eksiği olan modern sanat müzesi, sanayi müzesi ve kütüphane gibi kamuya hitap edecek şekilde işlevlendirilmelidir. Bu konuda İzmir Büyükşehir ve Konak Belediyelerimizin itirazlarının sonuna kadar yanındayız. Kentin silüetini değiştirecek, Basmane Çukuru için, Zorlu AVM için nasıl direndiysek bu mücadelede de kentlileri yan yana durmaya çağırıyoruz.” (Haber Merkezi)
İlginizi çekebilir: İzmir Büyükşehir Belediyesi’nden Elektrik Fabrikası’na ilişkin açıklama