Sayıştay’dan Büyükşehir’e kooperatif uyarısı: “Sorumlular hakkında işlem başlatın”

DEMOKRAT GÜNDEM- İZMİR – Sayıştay’ın İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne ait 2024 denetim raporu, kentsel dönüşüm projelerini mercek altına aldı ve çarpıcı tespitlerle sonuçlandı.

Rapora göre, belediyenin iştiraki İZBETON’un yapım işlerini yürürlükteki mevzuata aykırı biçimde kooperatiflere devrettiği ortaya çıktı. Denetçiler bu süreçte yaşanan usulsüzlükler ve kamu zararı nedeniyle sorumlular hakkında hukuki işlem başlatılması gerektiğini bildirdi.

İNCELENEN MODEL: PROTOKOL İHLALİ VE YETKİSİZ DEVİR

Eski Belediye Başkanı Tunç Soyer döneminde hayata geçirilen kentsel dönüşüm modeli Sayıştay’ın detaylı incelemesine konu oldu. Uzundere, Örnekköy ve Aktepe-Emrez’deki proje alanlarında yapılan denetimler, işlerin İZBETON yerine kooperatiflere aktarıldığını gösterdi. Oysa belediye ile İZBETON arasında imzalanan protokoller, “belediyenin yazılı izni olmadan iş devrinin yapılamayacağını” açıkça hükme bağlıyordu. Sayıştay bu kuralın ihlal edilerek İZBETON tarafından onay alınmadan işlerin kooperatiflere devredildiğini tespit etti.

KOOPERATİFLERDE YETKİ KRİZİ: “MÜTAHİTLİK BELGESİ YOK”

Raporda dikkat çeken bir diğer bulgu ise, işi devralan kooperatiflerin hukuki yeterliliğe sahip olmamasıydı. Kendi adlarına kayıtlı arsa sahibi olmadıkları için müteahhitlik yetki belgesi alamayan bu kooperatiflerin yapım işlerini üstlenmesi hukuken mümkün olmadığı belirtildi. Bu yapısal sorun nedeniyle inşaat süreçlerindeki sigorta prim işlemleri dahi İZBETON üzerinden yürütülmek zorunda kaldığı vurgulandı.

PROJELER ASKIDA: FİZİKİ İLERLEME DÜŞÜK, SÜRELER AŞILDI

Raporda dikkat çeken başka bir nokta ise, yaşanan devir sürecinin projelerin zamanında tamamlanmasını da engellediğiydi. Sayıştay’ın rakamlarına göre, Örnekköy 3. etapta fiziki ilerleme oranı sadece %19,24’te kalırken, 4. etapta bu oran %32,09’da kaldı. Yine raporda bildirdiğine göre, bu aksaklıklara rağmen belediye ve İZBETON yönetiminin süreci yeterince denetlemediği ve kontrol mekanizmalarını işletmekte başarısız olduğu kayda geçirildi.

MALİ ZARAR VE KİRA YARDIMLARIYLA KAMU YÜKÜ ARTTI

Raporda, usulsüz devirler ve inşaatlardaki gecikmeler belediyenin kasasında da ciddi bir yük oluşturduğu vurgulandı. Hak sahiplerine yapılan kira yardımlarının yanı sıra işlerin uzamasından kaynaklanan ek maliyetler kamu kaynaklarının verimli kullanılmadığını belirtildi.

NİHAİ UYARI: “HUKUKİ SÜREÇ BAŞLATILMALI”

Tüm bu tespitlerin ardından Sayıştay raporunun sonuç bölümünde net bir uyarıda bulundu. Mevzuata aykırı işlemler nedeniyle ortaya çıkan kamu zararının tazmini ve benzeri uygulamaların önüne geçilmesi için sorumlular hakkında gerekli idari ve hukuki süreçlerin ivedilikle başlatılması gerektiği vurgulandı.