İzmir Körfezi’nde sular ısınıyor: Soyer’den açıklama

İzmir Körfezi’nin geleceği üzerine tartışmalar büyüyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un dün yaptığı açıklamalar, Körfez’deki kirlilik seviyelerinin felaket boyutlarına ulaştığını ortaya koymuştu.

Kurum, Körfez’de ekosistemin çökmek üzere olduğunu belirtirken, oksijen seviyesinin bazı bölgelerde sıfıra düştüğünü, amonyak seviyesinin ise normalin 50 katına ulaştığını söyledi.

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay ise Kurum’un açıklamalarına tepki göstererek, sorunun yalnızca yerel yönetimlerin çözebileceği bir mesele olmadığını, merkezi hükümetin gerçek bir destek vermesi gerektiğini savundu.

Bu açıklamalar üzerine, eski İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer sessizliğini bozdu. Soyer, Körfez temizliği için beş yıl boyunca yürütülen projelerin önemini vurgularken, bilim insanlarıyla geliştirilen “Yaşayan Körfez Seferberliği”nin sürdürülebilir olmasının gerekliliğini dile getirdi. Soyer, çalışmaların kesilmesi halinde Körfez’in geri dönüşü olmayan bir felaketle karşı karşıya kalacağını belirtti.

TUNÇ SOYER: “YÜZÜLEBİLİR KÖRFEZ HEDEFİ YANLIŞ ANLAŞILDI”

Tunç Soyer, dün gelen sert açıklamalara yanıt verirken, beş yıllık süreçte Körfez temizliği için atılan adımların bilimsel verilere dayandığını vurguladı.

Soyer, “Yüzülebilir Körfez algısı yanlış bir yere çekiliyor. Yaşayan Körfez, yüzülebilir Körfez demektir” dedi. Körfez ekosisteminin iyileştirilmesi için sürdürülen projelerin, yüzlerce insanın emeğiyle şekillendiğini ve bu çalışmaların yok sayılmasının büyük bir haksızlık olduğunu ifade etti.

Soyer, Körfez’in geleceği için atılan adımların başarısının bilimsel verilerle kanıtlandığını belirtti. Özellikle TÜBİTAK ile yürütülen izleme çalışmalarına atıfta bulunan Soyer, Körfez’deki kirlilik seviyesinin kritik sınırların altında olduğunu vurguladı. “24 Ekim 2023’te yapılan analizler, Körfez’in belirli noktalarında iyi-orta derecede yüzülebilir alan kategorisine girdiğini ortaya koydu” dedi.

“YAŞAYAN KÖRFEZ SEFERBERLİĞİ”

Tunç Soyer, görev süresi boyunca hayata geçirilen “Yaşayan Körfez Seferberliği”nin önemini vurgularken, bu projelerin kesintiye uğramasının kamu zararına yol açacağını belirtti.

Soyer, yurtdışından sağlanan 405 milyon Euro’luk yatırımın, Körfez’in temizliği için atılan en büyük adım olduğunu hatırlattı ve Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi’nin kapasite artırımı gibi kritik projelerde kullanıldığını dile getirdi.

Beş yıl boyunca Körfez’de yürütülen çalışmalar sonucunda yıllık ortalama 30.000 ton atık çamurunun Körfez’den temizlendiğini, dere temizliği ile yılda 330 bin ton atık çıkarıldığını ve kirliliğin kontrol altına alındığını ifade etti.

Soyer’in açıklamaları, özellikle hükümetin Körfez temizliği konusunda daha fazla sorumluluk alması gerektiği yönündeydi. Gediz Nehri üzerinden Körfez’e gelen kirliliğin merkezi hükümetin müdahalesi ile hızla çözülebileceğini vurgulayan Soyer, “Hükümet yetkililerinin İzmir Körfezi’ne ilgisini görmek sevindirici. Ancak bu ilgi, İzmir’e bakışlarındaki samimiyetin bir testi olacak” dedi.

MURAT KURUM: “KÖRFEZ NEFES ALAMIYOR”

Tunç Soyer’in açıklamaları, Bakan Murat Kurum’un İzmir Körfezi’nin mevcut durumu hakkındaki sert eleştirilerine yanıt niteliği taşıyordu. Bakan Kurum, Körfez’deki kirliliğin tehlikeli seviyelere ulaştığını ve balık ölümlerinin sıklaştığını ifade ederken, yerel yönetimin yeterli adımları atmadığını ima etmişti.

“İzmir Körfezi artık nefes alamıyor” diyen Kurum, kirlilik parametrelerinin 2020’den bu yana hızla yükseldiğini belirtti ve acil önlemler alınmazsa Körfez’de yaşamın tamamen durabileceğini söylemişti.

CEMİL TUGAY: “GERÇEK DESTEK ŞART”

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay da Bakan Kurum’un eleştirilerine yanıt vermiş, Körfez’in temizliği için merkezi hükümetin de sorumluluk alması gerektiğini savunmuştu. Tugay, “Sorunu birlikte çözebiliriz, ancak bunun için gerçek bir destek gerekiyor” demiş, yerel yönetimlerin hedef alındığını belirterek, Körfez temizliği için kolektif bir çabanın şart olduğunu vurgulamıştı.

TUNÇ SOYER’İN YAPMIŞ OLDUĞU AÇIKLAMA:

Değerli İzmirli hemşerilerim, 5 yıl boyunca Körfez temizliği için çok emek verdik. Bu çalışmaların yok sayılmasına sessiz kalmak, yüzlerce insanın emeğine haksızlık olur.

Elinde veri olmadan televizyonlarda ahkam kesen sözde akademisyenleri bir kenarda bırakarak, çok net olarak ifade etmek isterim ki, bilim insanlarıyla geliştirdiğimiz “Yaşayan Körfez Seferberliği” aynen devam ettirilmelidir. 10 projeden oluşan bu seferberlik kirlenmeyi durdurmak, mevcut kirliliği temizlemek, Körfezin kendi ekosistemini iyileştirmesine izin vermek adımlarını içeriyor.

Yüzülebilir körfez hedefi algı çalışmalarıyla farklı bir yere çekildi. Oysaki yüzülebilir körfez, yaşayan körfez demektir. Dün de olduğu gibi daima bu hedefin korunması gerektiğini ve bu hedefin çok da uzak olmadığını biliyorum.

TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) ile birlikte yürütülen Körfez izleme çalışmaları kapsamında, 24 Ekim 2023’de Mavişehir TOKİ, Yasemin Cafe önü, Bostanlı Pazar Yeri karşısı, Karşıyaka Yelken Kulübü, Alsancak İskele, Konak, Göztepe İskele, Poligon Deresi, Engelliler Parkı ve Özdilek önü olmak üzere 10 noktadan alınan numunelerde mevzuat limit değerinin çok altında kalan analiz sonuçlarıyla, iç Körfez’in iyi-orta derecede yüzülebilir alan kategorisine girdiği tasdik edildi. Veriler hem İZSU laboratuvarında hem de İl Sağlık Müdürlüğü İzmir Halk Sağlığı Laboratuvarı’nda analiz edildi.

⁠“Yaşayan Körfez Seferberliği” kapsamında yurtdışından bulduğumuz 405 milyon euro (13 milyar tl) yatırım ve Belediye’nin imkanlarıyla yaptığımız çalışmalarla, geçen beş yıl içinde aşağıdaki sonuçları elde ettik:
📍250 milyonluk yatırım ile Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi 1-2 ve 3. Fazların kapasitesini arttırdık.
📍Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi’nin kapasitesini %36 artıracak 4. Faz inşaatını başlattık, hızlıca yol aldık.
📍Atık su Arıtma Tesisi çamur stok sahalarını rehabilite ettik.
📍Atık su artıma tesislerinin yükünü azaltmak ve Körfez’e kanalizasyon karışmasının önüne geçmek için 280 km yeni yağmur suyu ayrıştırma hattı inşa ettik.
📍Dip tarama ile yıllık ortalama 30.000 tır atık çamuru körfezden uzaklaştırdık.
📍Düzenli dere temizliği yaptık. Yılık ortalama 330 bin ton atık çıkardık.
📍Yıllık ortalama 420 bin ton çöpü denizimizden uzaklaştırdık.
📍3200 kilometre içme suyu hattı, 1400 kilometre kanalizasyon hattı, 3 ileri biyolojik atıksu arıtma tesisi, 8 paket atıksu arıtma tesisi, 2 atıksu arıtma tesisimizde kapasite artırımı, 5 içme suyu arıtma tesisi, 11 paket içme suyu arıtma tesisi, 1 içme suyu arıtma tesisinde kapasite artırımı ve aşırı yağışlara önlem olarak 200 noktada doğrudan müdahalelerle kalıcı çözümler ürettik, körfezi koruduk.

Hazırlanan ve başlanan projelerin devam ettirilmemesi kamu zararına yol açacaktır.

Körfez dönüşen hızlı değişen canlı bir ekosistemdir. Körfez içi yapay kanallara milyarlarca lira harcamadan önce yukarıdaki çalışmaların devam ettirilmesi çok daha ucuza ve kısa sürede sonuç alınmasını sağlayacaktır.

5 yılda izlediğimiz yol bilimsel verilere dayanan İzmir’in geleceğini kurtaran doğru bir yoldu, şimdi aynı yol takip edilmelidir. Başarısı kanıtlanmış çözümler ortadadır.

2021 yılında Gediz Nehri’nin kaynağı Murat Dağı’ndan başlattığımız yolculuk Körfez temizliği için ne kadar geniş kapsamlı çalışmalar yapılması gerektiğini, merkezi hükümetin sorumluluklarını ortaya koymuştu. Örneğin 4 şehri katederek İzmir’de denize dökülen Gediz’in kirletilmesinin durdurulması, Hükümetin müdahelesi ile çok hızla çözüme kavuşturulabilir.

Hükümet yetkililerinin İzmir Körfezi’nin temizliği ile ilgileneceklerini açıklaması sevindirici. Ancak bunun elbette yine İzmir’e bakışları ile ilgili bir samimiyet testi olduğunu da hatırlatmak isterim.

• Fotoğraflar “Yaşayan Körfez”deki canlı hayatını inceleyen ve görüntüleyen Murat Kaptan tarafından 2023 yılında çekilmiştir.