Emtia piyasası, geçtiğimiz yılın sert dalgalanmalarını bu yıl da sürdürerek, özellikle ABD Merkez Bankası (Fed), jeopolitik gerginlikler ve arz kaynaklı endişelerin etkisiyle yoğun iniş çıkışlar yaşadı.
Fed’in para politikasına ilişkin belirsizlikler, jeopolitik riskler, üretim tahminleri ve iklim olayları gibi faktörler, emtia piyasasını derinden etkiledi. Önemli merkez bankalarının faiz indirimlerine dair belirsizlikler, varlık fiyatlarını etkilemeye devam etti. Özellikle, merkez bankalarına yönelik güvercin fiyatlamalardaki zayıflama ve dolara olan talebin artması, emtia piyasasında satış baskısı oluştururken; jeopolitik riskler, kuraklık ve arz endişeleri bu baskıyı kısmen hafifletti.
Fed’in diğer büyük merkez bankalarından faiz indirimlerine daha geç başlayabileceği endişesi, emtia piyasasında aşağı yönlü baskıyı artırdı. Ocak-mart döneminde, değerli metallerde karışık bir seyir izlendi. Altın ons başına yüzde 8,2, gümüş yüzde 4,9 artarken; platinde yüzde 8,1, paladyumda ise yüzde 7,5 oranında azalış kaydedildi.
ALTINDA GÜVENLİ LİMAN ETKİSİ
Orta Doğu’daki gerginlikler nedeniyle yatırımcılar, güvenli liman olarak gördükleri altına yönelerek altın fiyatlarını yükseltti.
Ayrıca, Fed’in belirsizliklere rağmen yıl sonuna kadar 3 faiz indirimi yapabileceği tahmini, altın fiyatlarının artmasına katkı sağladı.
Çinli hane halkının artan fiziki talebi de altın fiyatlarını destekledi.
Gümüş fiyatları, bakır fiyatlarındaki yükseliş ve ABD’deki şubat ayı imalat sanayi üretimindeki beklenmedik artışlarla desteklenerek yükseldi.
Paladyum fiyatları ise elektrikli araçların yaygınlaşmasıyla normal otomobillere olan talebin azalabileceği endişeleriyle düşüş yaşadı. Ayrıca, arzın istikrarlı olacağı ancak talepteki potansiyel azalışın devam edeceği öngörüleri de paladyum fiyatlarını aşağı yönlü etkiledi.
BAKIR FİYATLARI SERT ARTTI
Yılın ilk çeyreğinde, küresel imalat sektöründeki belirsizlikler bazı baz metallerde talep endişelerini artırdı. Ancak, bakır ve nikelde belirgin yükselişler gözlendi.
Tezgah üstü piyasada bakır ve nikel fiyatları libre bazında sırasıyla yüzde 3,2 ve yüzde 1,2 artarken, alüminyum yüzde 2 geriledi. Kurunda yüzde 0,5, çinkoda ise yüzde 8,2’lik bir düşüş yaşandı.
Bakır fiyatları, Şubat 2023’ten bu yana en yüksek seviyeye ulaşarak 4,14 dolara yükseldi. Analistler, Çin’in bakır talebindeki güçlü artışa dikkat çekerek, özellikle ülkenin askeri ve ulusal güvenlik alanları için bakıra olan talebinin arttığını belirtti.
Çin’in yanı sıra Avrupa ve Hindistan gibi ülkeler de çevresel ve sosyal yönetişim alanlarında etkili olmak için bakıra yöneliyor. Çin’deki bakır izabe tesislerinin üretiminin azaltılacağına dair haberler, arz endişelerini artırdı. Ayrıca, küresel maden üretiminde yaşanan kesintiler de bakır ve nikel fiyatlarında yükselişe neden oldu.
Macquarie Group’a göre, Endonezya’daki madencilik faaliyetlerine verilen onayın kısıtlanması durumunda küresel nikel piyasasında beklenmedik bir açık oluşabilir.
ENERJİ GRUBUNDA KARIŞIK SEYİR
Yılın ilk çeyreğinde enerji sektöründe karmaşık bir seyir izlendi.
Brent petrolün varil fiyatı Ocak-mart döneminde yüzde 12,9 artarken, New York Ticaret Borsasında işlem gören doğal gazın MMBtu cinsinden fiyatı yüzde 29,9 düşüş kaydetti.
ABD’deki stoklardaki düşüş ve Orta Doğu’daki gerginlik, Brent petrol fiyatlarının artmasına neden oldu. Özellikle, Orta Doğu’da artan gerilim, küresel tedarik zinciri krizi ve enerji sevkiyatlarının olumsuz etkilenme endişeleri fiyatları destekledi.
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) üretim kesintilerini uzatma beklentileri, Brent petrol fiyatlarındaki artışta etkili oldu. OPEC+ grubu, günlük 2 milyon varil üretim kesintisi yapacağını duyurmuş ve gönüllü kesintilere devam edileceğini açıklamıştı.
Yunanistan’ın AB’nin Kızıldeniz’deki “Aspides” misyonuna katılma kararı, Orta Doğu’daki jeopolitik gerilimin diğer bölgelere yayılma endişelerini artırdı ve Brent petrol fiyatlarına destek sağladı.
Öte yandan, Ukrayna’nın Rusya’nın güneyindeki en büyük petrol rafinerisine yönelik saldırı endişeleri, bazı bölgelerde yakıt tedarikinin kesintiye uğrama potansiyeli nedeniyle Brent petrol fiyatlarını artırdı.
Doğal gaz fiyatları ise artan hava sıcaklıkları ve talebin azalması beklentileri ile depolanan miktarlardaki artışın etkisiyle düştü. İlkbahar mevsiminin yaklaşması ve ılımlı hava koşulları da doğal gaz fiyatlarını baskı altında tuttu.
TARIM GRUBUNDA SERT DALGALANMALAR
Yılın ilk çeyreğinde tarım sektöründe sert dalgalanmalar yaşandı.
Buğday ve mısır gibi temel tarım ürünlerinde Chicago Ticaret Borsası’nda fiyatlar önemli ölçüde düşüş gösterdi. Bu düşüşte, özellikle Rusya’nın ucuz buğday sağlaması ve Çin’in ABD’den bazı buğday alımlarını iptal etme olasılığı gibi faktörler etkili oldu. Fransa’daki yumuşak buğday stoklarının artışı da bu düşüşte rol oynadı.
Pamuğun libre fiyatı ise Intercontinental Exchange’te yükselirken, bu durumun arkasında Çin’deki yoğun talep ve dünya genelinde azalan üretim tahminleri yatıyor.
Kahve ve şeker gibi bazı ürünlerde ise fiyatlar nispeten istikrarlı kalmış olsa da, kakaoda büyük bir artış yaşandı.
Mısır fiyatlarındaki düşüşte, ABD’deki teslimatların artması ve uluslararası tahıl üretiminin tahminlerinin yükseltilmesi etkili oldu. Aynı şekilde, soya fasulyesi fiyatlarında da düşüş gözlendi ve bu düşüşte Brezilya’daki yağışların artmasıyla kuraklık endişelerinin azalması etkili oldu.
Genel olarak, tarım sektöründe yaşanan dalgalanmaların arkasında üretim beklentileri, küresel talep değişiklikleri ve jeopolitik faktörler gibi çeşitli etmenler yatıyor.
KAHVEDE KURAKLIK ETKİSİ
Brezilya’da devam eden kuraklık endişeleri, kahve rekoltesine zarar verebileceği beklentileriyle kahve fiyatlarının yükselmesine neden oldu.
Husilerin Kızıldeniz’de devam eden saldırıları, Asya’dan Avrupa’ya kahve sevkiyatını yavaşlatarak ve özellikle Vietnam’da yaşanan arz sorunları, kahve fiyatlarının artmasında etkili oldu.
Hindistan’da şeker üretiminin azalması, şeker fiyatlarının yükselmesine sebep oldu. Ülkenin şeker ihracatına yönelik yasak kararının devam edeceğine dair haberler de fiyatların artışında etkili oldu. Tayland gibi önde gelen şeker üreticisi ülkelerden gelen düşük üretim tahminleri de fiyatları yukarı yönlü etkiledi.
KAKAO FİYATLARINDA SERT ARTIŞ
Batı Afrika’da başlayan Harmattan rüzgarlarının kakao hasadını tehdit etmesi ve Fildişi Sahili’nde teslimatların azalması, kakao fiyatlarında yükselişe neden oldu.
Gana’nın kakao üretim tahminlerini düşürmesi, fiyat artışında etkili bir faktör oldu. Bu durum, dünya çikolata fiyatlarının keskin bir şekilde artmasını bekleniyor. İklim koşullarındaki olumsuzluklar nedeniyle kakao hasadının azalması, çikolata üreticilerini fiyatları artırmaya zorluyor.
Üretim kesintisinin devam etmesi, çikolata fiyatlarının daha da yükselebileceği öngörüsünü destekliyor. Batı Afrika’daki olumsuz hava koşulları ve Avrupalı ithalatçıların orman tahribatına neden olan ürünlerin ithalatına sınırlama getirmesi, kakao fiyatları üzerinde de etkili oluyor.
Geçen yıl yaşanan olumsuz yetiştirme koşulları ve mahsul hastalıkları, kakao üretimini kısıtladı ve fiyatları yükseltti. Küresel talebi karşılamada yetersiz kalan mevcut kakao üretimi, küresel açığın devam etmesine neden oluyor. El Nino hava olayının da etkisiyle kakao fiyatları sert bir şekilde yükselmeye devam ediyor.
News
