Almanca’da gramer artikeli* ve biyolojik artikel arasındaki farklar nelerdir?

Bu konuda üzerinde durulması gereken nokta bahsi geçen dilin 3. tekil kişisinin cinsiyet temelli olup olmadığıdır. Ural – Altay dil ailesine mensup olan Türkçede 3. tekil şahıs olan ‘o’ kişisi kadın, erkek ya da cansız-yansız olmasına bakılmadan aynı zamir ile ifade edilmektedir. Eğer ana diliniz Türkçe ise ve farklı bir dil öğrenmek istiyorsanız ve bu dil farklı bir dil ailesinin üyesi ise bu noktada dikkat edilmesi gereken durumlar mevcuttur.

Öğrenilmek istenen dilin Almanca olduğunu düşünüp bu perspektiften yola çıkalım. Avrupa Dil Ailesinde yer alan Almanca için 3. tekil kişi cinsiyete göre ayrılmakta ve ‘er’, ‘sie’ ve ‘es’ şeklinde kendini göstermektedir. Bu bağlamda kullanılan zamirin kime istinat ettiğine dikkat etmek gerekmektedir. Erkek birey için ‘er’, kadın birey için ‘sie’ zamirleri genel hatlarıyla bu zamirlerin kullanımlarını ifade eder. ‘es’ zamiri (yansız) ise farklı kontekslerde kullanılabilir. (İngilizcedeki ‘it’ gibi sadece cansız varlıklar ya da yer dolduran zamir olarak kullanılmamaktadır.) Ancak Almancanın temel taşlarından biri olan Artikel sistemine göre bakıldığında ise başlıkta belirtildiği gibi hangi konumdaki takı Gramer Artikeli, hangi konumdaki takı Gerçek Cinsiyet yani Biyolojik Artikel olarak karşımıza çıkar?

‘Genus’ olarak bahsi geçecek olan sistem Gramer Artikeli ve ‘Sexus’ olarak bahsi geçecek olan sistem ise Biyolojik Artikel olarak ele alınacaktır. Örnek verecek olursak öncelikle Cinsiyet Artikelini inceleyebiliriz. Erkek kelimesinin karşılığı olan ‘der’ Mann kelimesi maskülen Artikel sebebi ile ‘der’, kadın kelimesi olan ‘die’ Frau kelimesi ise feminen olması sebebiyle ‘die’ takısını almaktadır. Bu nedenden ötürü aile üyelerinden bahsedecek olursa eril bireylerin hepsi ‘der’ (Vater, Onkel, Bruder, Sohn gibi) ve tüm dişil bireyler içinse ‘die’ takısı (Mutter, Tante, Schwester, Tochter gibi) kullanılmaktadır.

Öte yandan Gramer Artikeline göz atacak olursak isim kelimelere atanan Artikellerin belli bir sisteme göre verildiğini görmekteyiz. Bunlar arasında kelimenin bitiş harfi ya da aldığı ön ya da son ek, bunun haricinde fiilden isim, isimden isim ya da birleşik kelime yapımı gibi faktörler Artikel atanmasında rol oynayan hususlardır.

Örneklendirmek gerekirse şişe kelimesi olan ‘die Flasche’ kelimesi şişenin dişil olmasından ötürü değil; son harfinin ‘e’ olmasından kaynaklanmaktadır. Bir diğer örnek ise ‘der Drucker’ olarak kullanılan yazıcı kelimesi yazdırmak fiilinden, fiili gerçekleştiren cihaz oluşu sebebi ile alınan son ek ‘der’ takısını almasını sağlamaktadır.

Bu örneklerde de görüldüğü üzere Artikel sistemi ilk bakışta karmaşık bir yapıya sahip olsa da hedef dilin sistemini anlamaya çalışmak ve karakterini çözmek isteği öğrenme sürecinde bireyin takınması gereken en mühim davranıştır. Ezberlemek üzerine kurulan bir eğitim süreci sonuç vermemekle birlikte öğrenme isteğini ve bireyin motivasyonunu baltalamaktadır.

Her dil bir sistemdir ve her sistemin de kendine özgü kuralları bulunmaktadır. Bu kuralları ana dilde bir çerçeveye sokmaya çalışmak ve bir karşılığının olduğunda ısrarcı davranmak öğrenme temposunu zora sokan bir durumdur. Özellikle anadil ve hedef dil farklı dil familyalarına aitler ise bu yapılacak en büyük hatalardan bir olabilmektedir.

Dipnotlar – *Artikel: İsimlik