‘YOK!’ SAYAMAYIZ…

Sanıyorum İzmir’de Doğan Prepol isminde bir Boşnak hemşehrimiz var.

Çocukluktan bu yana özellikle Bornova’da ‘Boşnak’ akrabalarımız, komşularımız, yakınlarımız, arkadaşlarımız var…

Hepsi de gayet düzgün, vatansever insanlar.

Aralarından bir tane bile ne ‘hain’ ne de aykırı bir insan çıkmaz…

Şimdi bir süre önce gönderdiği elektronik postalardan adını bildiğim Doğan Prepol isimli kişi,  H.Yıldırım Ağanoğlu’nun yayınladığı, ‘Bosna-İstanbul Yolunda Bir Sancak Şehri: Priyepolye!’ adlı kitabın tanıtımını karşılıksız yapıyor…

Birçok kişiye tabii ki medya çalışanına gönderdiği mesajda şöyle diyor:

‘Bu kitap benim için çok önemli!

Çünkü Soyadımın geldiği Sırbistan sınırları içinde kalan Priyepolye (Prepol) kentini anlatıyor.

Soyadım yüzünden sıkıntılı günler yaşadığım fazla oldu.

Boşnak olmamı bilenler de ‘Gavur musun?’ diye soruyordu.

Resmi daireler dahil genelde Gavur olarak damgalanıyordum.

Sonra çocuklarım aynı sorunlarla karşılaştı.

Şimdi bu kitap çıkınca hoşuma gitti.

Değerlendirirseniz sevinirim.’

 

*- ETKİLENMEMEK MÜMKÜN MÜ?

Doğan Prepol sıkıntısını ve olayı o kadar güzel anlatmış ki beni de etkiledi.

Üstelik Balkanlara ve oradaki Türklere karşı özel bir ilgim var.

Her şeye rağmen ne Türklüklerini kaybediyorlar, ne de anavatandan yani Türkiye’den her türlü desteği bekliyorlar.

Beni üzen nokta Balkan kökenliler nedense dernekler arasında anlaşmazlıklar yıllardır sürüyor.

Bir türlü birleşmiyorlar, incir çekirdeğini doldurmayan nedenlerden…

‘Prijepolje/Priyepolye ya da Osmanlı belgelerinde geçtiği şekliyle Prepol’dan Türkiye’ye göç eden Boşnak bir ailenin ferdi olarak İstanbul’da dünyaya gözlerini açan tarihçi H. Yıldırım Ağanoğlu son kitabında ata topraklarını anlatıyor.

 

*- NEDEN SORUSU, BENİ DE DÜŞÜNDÜRTÜYOR

Ağanoğlu kitabın önsözünde şöyle diyor:

‘Priyepolye neresidir?

Babamın nüfus cüzdanında yazan ‘Prepol’ imlasıyla yer alan bu şehir, günümüz haritalarında niye bulunamamaktadır.

Oradan iki yaşında göç eden babam bunu niye açıklayamamıştır?

Niye babam veya dedemin doğduğu yere ait bir fotoğrafları dahi yoktur?

Priyepolye ya da orijinal yazılışıyla Prijepolje günümüzde Sırbistan idaresindeki Kuzey Sancak toprakları içinde yer alan 37.059 nüfuslu bir şehirdir.’

 

*- ‘SIRP!’ DENİLİNCE DÜŞÜNDÜRÜYOR

Sırbistan denilince bana göre akan sular bile durur…

Neden mi?

Günümüzden başlayarak gerilere doğru gidelim:

Son günlerde Balkan Göçmenleri Kültür ve Dayanışma Derneği’nden Slovenya Başbakanı Janez Jansa’yı kınama üzerine kınama yayınlanıyor.

Slovenya Başbakanı Janez Jansa’nın AB konseyine gönderdiği raporun kabul edilemez olduğunu duyuruyorlar.

Belgenin Balkanlarda ‘savaş çıkartmak’ amacında olduğunu belirterek, Bosna – Hersek’in toprak bütünlüğüne göz koyma cesareti gösteren Janez Jansa’yı ayrıca İslam karşıtı olarak belirtiyorlar.

Söylenen şu:

‘Slovenya Başbakanı Janez Jansa Müslüman Boşnak’lara soykırım yapan elleri kanlı Sırp’ları çok seviyorsa Slovenyayı Sırbistan’a bağlasın.

Bosna Hersek’in toprak bütünlüğüne göz koymak ahmaklıktır.’

Bosna Hersek’in sınırlarını değiştirmek istiyorlar.

Kan dökerek yapamadıklarını şimdi masa başında yapmak isteniyor.

1992 – 1995 yılları arasında silahsız masum Müslüman Boşnak’lara Sırp’ların uyguladığı soykırımda sessiz kalan Janez Jansa şimdi savaş çığırtkanlığı yapıyor.

Bosna’nın haritadan silinmesini öngören belge ortaya çıktı.

Bosna – Hersek’i kimler haritadan silmek istiyor.

Ortada hiçbir şey yokken böyle saçma bir çıkış yapılıyor.

Bu çıkışıyla kimlere hizmet ediliyor?

Bu proje kesinlikle kabul edilemez bir proje.

Çünkü o topraklarda bunlardan önce Boşnak’lar vardı.

Yani işin içinde başta Sırplar olmak üzere aklınıza gelen gelmeyen her ülke bulunuyor.

 

*-  TARİHİ GERÇEKLER

Şimdi, 288 sayfadan oluşan, yaklaşık 120 görsel ve haritadan, onlarca tablodan oluşan bu kitaba dönelim…

Önsöz ve girişten sonra üç bölüm halinde incelenmiş.

Birinci bölüm Osmanlı döneminde Prepol’ün idarî, dinî ve askerî yönetimi başlığını taşıyor.

Şehir idari olarak Bosna Eyaleti’ne bağlıydı.

Evliya Çelebi ise şehir hakkında çok değerli bilgiler nakletmiş.

Sultan IV. Mehmed dönemi sadrazamlarından Sarı Süleyman Paşa bu şehirde doğmuş.

İkinci bölümde Prepol’deki Osmanlı eserleri ve kurulan vakıflar inceleniyor.

Üçüncü bölümde iktisadi ve sosyal hayat başlığını taşımakta, çarşı, pazar ve şehirdeki meslekler ve ahaliden alınan vergiler hakkında bilgiler verilmektedir.

Bu bölümde ayrıca şehrin Fatih ve Kanuni dönemi ile 19. Yüzyıldaki nüfusu ayrıntılı olarak anlatılmaktadır.

Şehirde bulunan kiliseler ve Hristiyan cemaati hakkında da belgelerden yola çıkılarak yepyeni bilgiler ortaya koyulmuştur. Şehrin eğitim hayatı, tarih boyu hangi okulların bulunduğu hatta öğrencilerin isim ve gördükleri dersler bile kaydedilmiştir.

Kitap Priyepolye’nin tarihi ve kültürünü anlatan bir eser olması yanında, Türkiye’de bu şehirden bahseden ilk kitap olma özelliğini de taşımaktadır.

Priyepolye’den Türkiye’ye göç eden çok sayıda aile var. Göç eden bu aile fertleri bu kitabı okurken atalarının yaşadığı şehri daha yakından tanıyacaklar.

Kitabın neticesi çok ayrıntılı kaleme alınmış ve geniş bir özet özelliği taşımaktadır. Eserde yer ve şahıs isimlerine dair titizlikle hazırlanmış indeksi, ayrıntılara ulaşmayı kolaylaştırmış, geniş bibliyografyasıyla da bundan sonra çalışacaklara bir hedef gösterilmiştir.

Bence bir ‘boş vermişlik’ var bu işte..

Kitabın yazarı bunlardan söz etmiyor, sadece bir anımsatma yaparak tarihi gerçeği dile getiriyor.

İleride bu ‘Priyepolye’ ya da ‘Prepol’ çok konuşulacak…

Şunu da söyleyeyim:

Birçok kişi yine görmezden, duymazdan gelecek…

‘Yok!’ sayacaklar akılları sıra…