Brecht ünlü Alman şair, yazar, tiyatrocu, yönetmendir. Geçenlerde gittiğim konferansta onunla ilgili anlatılan bir anıyı paylaşmak istiyorum. Brecht, gaz odasına Yahudileri gönderecek subay karakteri için oyuncu seçmektedir. İri kıyım, sert ifadeli tüm oyuncuları bir bir sahneye çağırır. Her biri son derece sert ifadelerle odaya girer. Girerken omuzlarından paltoyu alan kapıdaki görevliye aynı sertlikte davranır. Masaya oturur, karşısındaki Yahudiyi eliyle işaret eder ve sert şekilde; “Sen! Gaz odasına!” der. Ama Brecht’in içine hiçbir oyuncu tam olarak sinmez. Derken gözüne 160 boylarında, ufak tefek biri çarpar. “Siz de bu karakteri oynar mısınız?” diye sorar.
Ufak tefek adam odaya gülümseyerek girer. Omuzlarındaki paltoyu almak isteyen kapıdaki görevliye gülümseyerek:”Lütfen ben asayım, rica ediyorum.” der. Masaya oturur. Son derece sıcak bir ifadeyle karşısında duran Yahudiyi masaya davet eder. Israrla sandalyeye oturtur. Masanın çekmecesinden daha önce koyduğu elmayı çıkarır. Özenle parlatır. Gülümseyerek Yahudiye uzatır. Sıcacık şekilde, yemesini ister. Yahudi rahatlar, uzanır elmayı alır. Kocaman ısırır. Komutan elmayı ısırmasını, çiğnemesini, lokmasını yutmasını seyreder. Elma boğazından süzülürken bağırarak eliyle işaret eder:”Sen! Gaz odasına!” Brecht bu yoruma hayran kalır. “Siz, faşizmin her zaman despot şekilde gelmediğini; bazen gülen bir yüzle, nazik ifadeyle geldiğini bize gösterdiniz.” der. Faşizm karşısındakiyle uzlaşma görüntüsü sergileyerek, gerekirse gömleğini çıkararak gelir; inilecek durağa varıldığında da tramvaydan iner.
Birkaç gün önce kadınlara “kasaptaki et” diyen birinin cümlelerini okuduk. Anlaşılan inilmek istenen durağa gelindi.
“Kasaptaki et” tanımlamasını okurken aklıma iki binli yılların başında izlediğim ‘6. His’ adlı film geldi. Filmde ölülerle konuştuğunu iddia eden bir çocuk ve bir çocuk psikoloğu var. Çocuk:”Ölü insanlar görüyorum” der psikoloğa. Psikolog zamanla ölülerin kendinden yardım istediği için göründükleri konusunda çocuğu ikna eder. Çocuk kendine görünen ölülerin sorunlarını çözmeye çalışır. Filmin sonuna doğru çocuk psikoloğunun da ölü olduğu, onun da çözemediği bir sorunu olduğu için çocuğa göründüğü ortaya çıkar. Tüm film boyunca psikoloğun çocuğa yardım ettiğini düşünen seyirci aslında çocuğun psikoloğa yardım ettiğini öğrenir. Aaaa, demek ki her zaman her şey göründüğü gibi olmayabiliyor; “Sorun sende!” diyen sorunun kendisi olabiliyormuş.
Kasaptaki et yeniliklere kapalıdır; araştırmaz, öğrenmez. Ölüdür.
Biz ülkemizde bunları konuşurken dünyada her şey her gün gelişiyor, değişiyor. Daha iyiye, daha güzele olan arayış sürüyor, durmuyor. CERN (Avrupa Nükleer Araştırmalar Merkezi) kuruldu, burada yüzü aşkın ülkeden yaklaşık üç bin bilim insanı var. Evrenin nasıl var olduğunu ve sırlarını arıyorlar. James Webb Uzay Teleskobu 25 Aralık 2021’de uzaya gönderildi. Evrenin derinliklerine bakıyor, başka gezegenlerdeki hayatı araştırıyor. Uzay teleskopunun çektiği evrenin en derin, en net fotoğrafları internet ortamında paylaşılıyor.
Dünyanın, insanlığın geldiği noktaya karşı ‘kasaptaki et’ kadar duyarsız olan; görmeyen, duymayan, anlamayan zat/zatlar:
Sakın biz kadınlar değil siz ‘kasaptaki et’ olmayasınız?
News
